Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

De superkracht van nieuwsgierigheid

Door: Weija Steffens

Nieuwsgierigheid is veel omvattender dan je op het eerste gezicht zou denken. Ontzettend goed voor de ontwikkeling van kinderen, en belangrijker nog: ontzettend leuk! Motiveren dus die nieuwsgierig Aagjes! Waarom dat belangrijk is en hoe je dat doet, vertelt Jason Fredrick van Eunen, specialist in nieuwsgierig denken.

‘Van nature zijn we allemaal ontzettend nieuwsgierig. Als van jongs af worden we gedreven door nieuwsgierigheid om de wereld om ons heen te begrijpen. Niet voor niets stellen jonge kinderen soms wel 200 vragen (of meer) per dag! Naarmate we ouder worden, stellen we minder vragen over alledaagse dingen. Dat komt omdat we meer kennis van en grip op de wereld hebben. Aan de andere kant kun je ervaren hebben dat nieuwsgierigheid niet altijd wordt gewaardeerd. Want nieuwsgierig zijn wordt ook vaak gekoppeld aan gedrag.

Klassiek is het voorbeeld van het kind dat in de koektrommel wil kijken om te ontdekken wat erin zit. Of misschien herken je wel het kind bij jou in de groep / klas dat wegloopt, omdat zijn aandacht wordt getrokken door een beestje of bloempje. Deze kinderen handelen uit nieuwsgierigheid. Toch wordt dit gedrag vaak terechtgewezen: het mag niet. Daardoor gaan kinderen nieuwsgierigheid koppelen aan negatief gedrag en dat kan van invloed zijn op de rest van hun leven.’ 

Motivatietool

Zonde, meent Van Eunen. Je moet als pm’er of leerkracht juist gebruikmaken van die ongeremde nieuwsgierigheid naar alles die kinderen van nature hebben. Door kinderen te laten ervaren hoe leuk het is om nieuwsgierig te zijn, ontwikkelen ze het vermogen om nieuwsgierig te (blijven) denken. Een cadeautje voor het leven, vindt Van Eunen. Want als je het vermogen beheerst om nieuwsgierig te (blijven) denken, dan kun je jezelf intrinsiek motiveren en blijf je een leven lang leren.

Diepere laag

‘Laat kinderen ervaren dat nieuwsgierig zijn een positieve eigenschap is. Complimenteer ze als ze een vraag stellen of zelf op onderzoek uitgaan. Maar leer ze ook wat het betekent om nieuwsgierig te zijn. Laat zien hoe leuk nieuwsgierigheid is. Sta open voor vragen die kinderen stellen, laat het toe als ze dingen willen ontdekken. Ook als het betekent dat ze daardoor een mening vormen die anders is dan de jouwe. Juist daardoor bereik je die diepere laag van nieuwsgierigheid. Je kwetsbaar durven opstellen, oprecht interesse hebben in de mening van anderen, je eigen mening in een ander perspectief kunnen zien. Dat zijn ontzettende waardevolle processen en leermomenten voor kinderen.’

Hongerig brein

Op verschillende manieren kun je de nieuwsgierigheid van kinderen prikkelen. Het makkelijkste is door aan de slag te gaan met interesses van de kinderen zelf. Gewoon door te vragen wat ze interessant vinden en daarop in te spelen met een les of opdracht. Ook kun je allerlei technieken inzetten om de nieuwsgierigheid naar nieuwe dingen te stimuleren. De belangrijkste zijn: maak nieuwsgierigheid zichtbaar en tastbaar, laat informatie weg (trigger de informatiekloof) en sluit aan bij het kennisniveau van kinderen. Dat laatste is essentieel, aldus Van Eunen. ‘Als een kind niets over het onderwerp weet, dan kan het er ook geen vragen over stellen. Anderzijds kan een kind ook te veel voorkennis hebben, waardoor het onderwerp soms niet genoeg prikkelt. Je stemt dus continu af op het kennisniveau.’

Veilige sfeer

Verder is het belangrijk dat kinderen zich veilig voelen om nieuwsgierig te durven zijn. ‘Creëer een veilige sfeer in de klas, bijvoorbeeld door de band met elkaar te verstevigen. Dit kun je doen door kinderen elkaar te laten interviewen om zo te ontdekken waar de ander nieuwsgierig naar is. Verder is het belangrijk dat iedereen over van alles en nog wat vragen mag stellen, dat je mening wordt gerespecteerd en nieuwsgierig zijn wordt gewaardeerd. En stel jezelf ook kwetsbaar op richting kinderen: je hoeft niet alles te weten. Zeg eerlijk dat je geen idee hebt en stel voor het samen uit te zoeken. Niets leuker dan dat!’ 

Tijd en ruimte

‘Als kinderen weten dat ze nieuwsgierig mogen zijn en jij ze daar tijd en ruimte voor geeft, dan zal je zien dat kinderen daar ontzettend van opbloeien. Nieuwsgierigheid is namelijk ontzettend besmettelijk! Kinderen ervaren dat ze beter informatie onthouden en zijn meer gemotiveerd om nieuwe dingen te leren. Als kinderen door hebben dat ze alles kunnen leren wat ze maar willen door nieuwsgierig denken, krijgen ze meer zelfvertrouwen. Want hoe tof is het dat je op elke vraag zelf een antwoord kunt vinden. Daar word je toch gelukkig van?!’

Nieuwsgierig momentje

Dat laatste is trouwens wetenschappelijk bewezen, geeft Van Eunen aan. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat wanneer je nieuwsgierig bent naar iets bepaalde delen in je brein oplichten die staan voor plezier, energie en verlangen. Ook cognitieve functies als plannen en redeneren worden aangesproken, evenals de hippocampus, je geheugencentrum. ‘Als kinderen zich in die nieuwsgierige staat bevinden en ze moeten daarna iets leren wat ze misschien minder interessant vinden, dan onthouden ze dat ook beter. Omdat ze in die focus zitten.

Start de dag dus goed met een nieuwsgierig momentje. Dat kan van alles zijn. Van informeren naar elkaars weekend tot het laten zien van een gekke foto uit de krant of een prent uit een boek die vragen oproept. Probeer ’t maar eens uit!’

TIPS

  • Maak nieuwsgierigheid zichtbaar. Maak samen met de kinderen een rariteitenkabinet: vul een kastje vol bijzondere voorwerpen en ontdek samen wat erin ligt, door vragen te stellen en informatie erover op te zoeken. 
  • Maak samen een vragenmuur: kinderen schrijven hun vraag op een post-it en hangen die op de vragenmuur. In groepjes kunnen kinderen door eigen onderzoek het antwoord op de vraag achterhalen. Ontdekt iedereen hetzelfde, of zijn er verschillen? Daar kun je dan met elkaar over praten. 
  • Kies ervoor om informatie weg te laten of achter te houden. Denk aan een open einde bij het voorlezen van een verhaal dat aansluit bij de belevingswereld van kinderen: hoe loopt het af? Of verstop bijvoorbeeld een voorwerp onder een doek en laat kinderen vragen stellen om te ontdekken wat eronder ligt. Ook kun je een knutselopdracht geven en kinderen vrijlaten in invulling, kleur en materiaalkeuze.
  • In de webshop vind je meer kant-en-klare lesmaterialen en downloads om de nieuwsgierigheid bij kinderen te stimuleren. Ook op zijn Instagram-account deelt Van Eunen regelmatig tips en activiteiten. 

Tekst: Weija Steffens

Over Jason Fredrick van Eunen

Met Nieuwsgierig Denken deelt Jason Fredrick van Eunen (1995) zijn passie voor een leven lang ontwikkelen door het trainen van nieuwsgierigheid. 

Geef je reactie

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn. Heb je nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.