Eind november heb ik voor het eerst de Anatomische les bijgewoond in het Concertgebouw in Amsterdam. Wat een belevenis! Het Concertgebouw was tjokvol! Er waren veel senioren -vermoedelijk artsen, docenten, professoren- want de anatomische les werd georganiseerd door het AMC ziekenhuis, Universiteit van Amsterdam en de Volkskrant. Desondanks waren er ook veel jongeren van vooral van de vwo-scholen in Amsterdam.
Één van de onderwerpen betrof de verkleutering van het publieke debat. Dit onderwerp is uitvoerig aan bod gekomen in een van tevoren opgenomen interview met de Engelse socioloog Frank Furedi.
Het culturele gedeelte van het programma omvatte een pieziografie van beeldend kunstenaar Katrin Korfman en intieme jazz door pianist Michiel Borstlap en zijn trio.
Maar waar iedereen voor was gekomen, was het onderzoek van de Amerikaanse hoogleraren Avshalom Caspi en Terrie Moffitt. Zij slaagden erin om met een langlopend onderzoek van 30 jaar aan te tonen hoe diep en hoe ver kleine verschillen in selfcontrol – zelfbeheersing – doorwerken op volwassen leeftijd. De mate van zelfbeheersing is doorslaggevend voor een goede gezondheid, succes op school en op de werkvloer. Het beïnvloedt je latere capaciteiten als ouder en je gevoel van tevredenheid met je leven.
‘Het gaat niet om hoe rijk je ouders zijn,maar vooral hoeveel discipline je hebt’
Kleuters met een gebrekkige zelfbeheersing zijn als volwassenen minder gezond, minder welvarend, vaker crimineel of verslaafd en minder gelukkig. Het onderzoek is begonnen bij kinderen van 3 jaar en liep door tot de leeftijd van 38 jaar. Ook bij kinderen die binnen hetzelfde milieu werden opgevoed en dezelfde kansen hadden gekregen, speelde zelfbeheersing een belangrijke rol in hun verdere ontwikkeling. En dit werd ook aangetoond bij tweelingen, dus de kinderen die opgroeiden binnen één gezin! Caspi en Moffitt zijn indrukwekkende persoonlijkheden. De lezing was boeiend en werd met interesse gevolgd door alle aanwezigen.
En wat is de boodschap van deze twee vooraanstaande hoogleraren?
Volgens Moffit zou zelfbeheersing voor deze eeuw weleens net zo doorslaggevend kunnen zijn als de alfabetisering rond de vorige eeuwwisseling. Er is een nieuwe periode aangebroken, waarin psychologische eigenschappen in de samenleving het verschil gaan maken. Dus niet hoe rijk je ouders zijn, of hoe slim je bent, maar vooral hoeveel discipline je hebt. Zelfbeheersing ontstaat op de leeftijd van 2 – 3 jaar en is grotendeels erfelijk bepaald. Het neemt toe met de leeftijd, maar de verschillen tussen mensen blijven groot. Het beste moment om in te grijpen, om onze zelfcontrole te verbeteren is de kindertijd.