Het voelt alweer een eeuwigheid geleden dat de branche werd opgeschrikt door de ‘Haagse’ mededeling, ‘gratis kinderopvang’ en de hierop volgende val van het kabinet. De politieke partijen maakten zich op voor de verkiezingen op 22 november 2023 en partijen haasten zich met het schrijven van verkiezingsprogramma’s, waarin Nederland een betere toekomst in het vooruitzicht werd gesteld. Campagnes werden op het scherpst van de snede gevoerd. ‘Het moet anders’ was de veel gehoorde kreet.
Formeren kun je leren
Direct na de verkiezingen werd het stil rond de (potentieel gratis) kinderopvang, op de conclusies over de toeslagenaffaire na. Inmiddels zijn er al een tijdje vier partijen waaronder twee nieuwkomers in gesprek om te onderzoeken of ze een coalitie kunnen en willen vormen. Wat er aan de onderhandelingstafel wordt besproken horen of lezen wij niet. Of kinderopvang een onderwerp van gesprek is aan de onderhandelingstafel waag ik te betwijfelen.
Wanneer je de verkiezingsprogramma’s erop naslaat is er namelijk weinig aandacht voor kinderopvang. De grootse partij van Nederland, de PVV, rept met geen woord over kinderopvang in haar partijprogramma. De VVD komt niet verder dan een algemeen verhaal. In het verleden waren er zowel voor- als tegenstanders binnen de VVD voor gratis kinderopvang. De BBB is zeer beperkt in haar verkiezingsprogramma en komt niet verder dan ‘Kinderopvang moet goed en goed bereikbaar zijn met een stelsel voor een beperkte eigen bijdrage’. De partij van Pieter Omtzigt, de man die zich enorm heeft ingezet om het toeslagenschandaal boven tafel te krijgen, wijdt meer aandacht in het verkiezingsprogramma aan de kinderopvang. De stelling van NSC is belangrijk voor zowel het kind als de arbeidsmarkt, maar tegen de gratis kinderopvang.
Gratis of niet?
Het demissionaire kabinet moet gedurende de formatieperiode ‘op de winkel passen’. Er zijn sommige dossiers controversieel verklaard, deze blijven op de plank liggen tot er een nieuw kabinet is gevormd. Dit levert dan vertraging op of mogelijk een volledig andere richting bij een nieuw kabinet en dit zou ook zomaar kunnen gelden voor het dossier ‘kinderopvang wel/niet gratis’.
ZZP’ers en de politiek
Er is nog wel enige aandacht voor een ander belangrijk dossier, namelijk de problematiek rond de inhuur van ZZP’ers en het toepassen van de wet DBA, (Deregulering Beoordeling Arbeidsmarkt). Deze relatief nieuwe wet heeft veel onduidelijkheid veroorzaakt, wanneer is er wel en niet sprake van schijnzelfstandigheid? Verantwoordelijk Minister Van Gennip heeft hiervoor een nieuwe wet in de maak, namelijk de wet VBAR (Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties). De wet zou in het eerste kwartaal 2024 gepubliceerd worden.
Helaas heeft de minister aangekondigd dat dit vertraagd wordt, het ministerie heeft meer tijd nodig. Wel heeft minister Van Gennip aangegeven door te gaan met opheffing van het handhavingsmoratorium en al eerder in verschillende branches te zullen aanvangen met handhaving op schijnzelfstandigheid.
Duidelijkheid over dit dossier is wat we nodig hebben, zodat iedereen weet waar hij of zij aan toe is en hierop kan anticiperen. Hoewel de toelichting op het wetsontwerp en de uitspraken van de Hoge Raad een duidelijk beeld geven, wordt dit door andere partijen genegeerd of tegengesproken.
Of het echt gelijk tot handhaving komt valt nog te bezien, aangezien ook de Belastingdienst kampt met een groot personeelstekort.
De toekomst
Het is voor onze sector dus van essentieel belang dat er snel een nieuw kabinet geformeerd wordt zonder dat er weer nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven. Het wordt tijd dat het land bestuurd wordt met oog voor kwalitatief hoogstaande en betaalbare kinderopvang. Duidelijkheid is cruciaal voor ouders, kinderen, werknemers, (schijn)zelfstandigen en organisaties. En om beleid te kunnen maken voor de toekomst, linksom of rechtsom.
