Een signaal zit dan in een grijs gebied: je weet niet zeker of het wel echt een signaal is. Hoe zit dit precies?

Ik zal je vast verklappen: een grijs gebied bestaat eigenlijk niet. Want als ik doorvraag, dan zijn ‘vage’ signalen in de meeste gevallen te herleiden naar hele concrete signalen. Bijvoorbeeld het vage signaal: een kind sjokt alleen met de ziel onder de arm en kijk niet blij. Daar zitten al meerdere signalen in:

• sjokken – traag lopen, sloffen met de schoenen over de stoep
• met gebogen schouders naar beneden kijken
• minder lachen dan anders
• weinig contact meer maken met leeftijdsgenoten

Dit zijn allemaal duidelijke, concrete signalen. Er is iets opvallend in het gedrag, dat anders is dan anders.

Jij hoeft niks te bepalen en zeker niks te bewijzen

Als professionals zit je nooit in de positie om te bepalen óf er sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling. In jouw werk gaat het om je zorgen: heb ik het vermoeden dat er iets speelt? Je opdracht is dus niet om een oordeel te vellen, maar om je onderbuikgevoel serieus te nemen. Dat onderbuikgevoel is gebaseerd op aannames en hypotheses, die je vervolgens staaft met concrete feiten: dat zijn dus de signalen.

De signalen zijn concreet en maak je in stap 1 van de Meldcode transparant bespreekbaar met ouders, andere betrokkenen en daarna in stap 2 met (in – en externe) collega’s en/of Veilig Thuis. Op basis van die zorgen volg je de stappen van de Meldcode.

‘Uit angst om verkeerde conclusies te trekken zwakken we de feiten af’

Hoe komt het dat we ondanks duidelijke signalen toch blijven spreken van een ‘grijs gebied’? De signalen zijn vaak concreet, maar we vertellen onszelf: ze zijn vast niet concreet. Uit angst om verkeerde conclusies te trekken zwakken we de feiten af. Daarom is het zo belangrijk om een collega of Aandachtsfunctionaris naast je te hebben die jou vragen stelt: wat merk je, wat hoor je, wat zie je? Wat valt je op in de gang, wat zie je in de interactie tussen ouder en kind wat je bijblijft als je na het werk naar huis fietst?

Volg je vermoedens

Het is dus niet jouw opdracht om de signalen te interpreteren. Je maakt je zorgen en jij mag dat! Stel het komt tot een melding bij Veilig Thuis, je doet dit uiteindelijk niet omdat je wéét dat er kindermishandeling of huiselijk geweld is, maar omdat je vermoedt dat de veiligheid of de ontwikkeling van een kind of volwassene in het gedrang is. Je vraagt aan Veilig Thuis om te checken of de signalen die jij opmerkt gegrond zijn. Die signalen zijn er gewoon, die zijn er niet-niet.

Heb vertrouwen in je zintuigen, je zorgen, je onderbuikgevoel. Jij ziet de kinderen iedere dag. De signalen die jij oppikt kunnen het begin zijn van een belangrijke verbetering in de situatie. Door die signalen weg te moffelen in een grijs gebied doen we betrokkenen zoals de kinderen en hun ouders tekort.