Maar Merel staat naast de aaneen geschoven tafeltjes en hangt er een beetje aarzelend bij, aangetrokken tot de gezelligheid van het tweetal maar ze schuift niet aan. Er zijn vooral veel jongens vandaag in de groep en daar heeft ze het niet zo mee. Een van de prinsesjes kijkt op en met haar eerst zo vrolijke gezichtje werpt ze me ineens een serieuze blik toe. ‘Wij willen haar niet… Wij willen met z’n tweeën… Zij kijkt de hele tijd en dat willen we niet.’ Het prinsesje zoekt via oogcontact bevestiging bij de andere royalty die ook meteen haar kinnetje in de lucht gooit en knikt.

En zo beland ik in een dilemma omdat ik net een poging wilde doen om de activiteit wat breder te maken zodat Merel er ook bij betrokken zou kunnen worden. Maar eerlijk is eerlijk; de meisjes hebben ook recht om met z’n tweeën iets te doen. Niet alles hoef je altijd te delen met anderen. Maar vandaag heeft Merel ook weinig andere mogelijkheden en bovendien is de groepsruimte voor allemaal dus ze mag overal gaan en staan… Maar ook zij kijkt heel beslist dat ze eigenlijk nergens anders zin in heeft dan zich aan te sluiten bij de twee prinsessen. Ik besluit de show te stelen met eigen inbreng; een heel leuk knutselwerk, vooral met veel blingbling. En ja, ik heb succes en alle drie sluiten automatisch aan en beginnen meteen met het uitzoeken van ‘diamanten’. Probleem opgelost?

‘Op buitensluiten ben ik erg alert, want dat mag niet gebeuren in de groep’

Dit soort situaties vinden natuurlijk regelmatig plaats in een groep. Kinderen die willen aansluiten en anderen die een kind niet willen betrekken bij hun activiteit. Door zelf als pm’er mee te doen lukt het dan inderdaad vaak om kinderen samen voor een doel te laten gaan. Maar daar ben je er niet mee. Ook in het bovenstaande voorbeeld ben ik met de meisjes in gesprek gegaan om hen toch meer te laten verplaatsten in de positie en het gevoel van de ander. Dat gaat vooral door het stellen van vragen op een vriendelijke -en op de leeftijd aangepaste manier- waardoor kinderen zelf gaan nadenken en de situatie leren begrijpen en vooral hun eigen rol daarin. 

Waar het op buitensluiten lijkt van een bepaald kind ben ik erg alert, want dat mag niet gebeuren in de groep. Meestal zijn het individuele kinderen die bezwaren hebben tegen een bepaald kind en anderen die volgen. In gesprek met het desbetreffende groepje zorg ik dan dat ik zeker de informele leider actief hierin mee laat denken en praten. Ik wil meer weten over het waarom en daarbij ook de kinderen duidelijk maken wat uitsluiten betekent en waarom we dat niet accepteren.

Maar het is wel belangrijk om het verschil te blijven zien tussen het uitsluiten van een kind of de voorkeur te hebben om een keer met een besloten groepje te spelen. Hoe herken je dat? Ik kijk dan naar de positie die het betreffende kind normaalgesproken inneemt in de groep en of dit vaker voorkomt. En verder is de beschikbaarheid van andere kinderen natuurlijk belangrijk in een groep waar je die middag toch moet verblijven. Als er geen alternatieven voorhanden zijn dan zal ook het ‘besloten groepje’ zich anders op moeten stellen. En ja, dat vraagt om uitleg.