Deze blog is bedoeld voor iedereen die met kinderen werkt of met zijn kinderen thuis is. Om je te helpen jezelf en de kinderen te blijven inspireren met de beperkte middelen die we momenteel hebben. Maar eerst wil ik je iets vertellen over wat creativiteit nu eigenlijk is.

Wat is creativiteit?
Vaak denken we dat creativiteit te maken heeft met het maken van een ‘mooi’ kunstwerk of ‘goed’ kunnen tekenen. Echter, creativiteit draait om de keuzes die een kind maakt tijdens het maakproces. Dat proces noem je een creatief proces. In een creatief proces is het eindresultaat minder belangrijk dan de keuzes die worden gemaakt voorafgaande aan het eindresultaat. De vraag ‘wat maak je’ klinkt, met de voorgaande uitleg in het achterhoofd, dan ineens gek.

Het voordeel van het focussen op het creatieve proces is dat je je richt op de betrokkenheid en het oplossingsgericht denken. Hierdoor zijn kinderen vaak langer bezig met een activiteit dan wanneer je een voorbeeld toont dat zij vervolgens gaan namaken. De fantasie en hersenen worden meer geprikkeld. Door kinderen op die manier te stimuleren raken ze gewend aan het onderzoeken, fouten maken en weer iets opnieuw proberen. In onze snel veranderende maatschappij worden die vaardigheden steeds belangrijker.

Voorwaarden voor een creatief proces
Er zijn een aantal voorwaarden om kinderen te kunnen stimuleren in het creatieve proces. Jouw houding als volwassene richting het kind is daarbij enorm belangrijk. Misschien nog wel belangrijker dan de materialen die je aanbiedt. Denk maar eens na over hoe je een kind benadert wanneer je werkt naar een eindresultaat of wanneer je focust op de keuzes van een kind. Tijdens creatieve processen is de fantasie belangrijker dan de waarheid. Een olifant mag roze zijn.

Materiaalkeuze heeft ook invloed op het creatieve proces. Veel materialen roepen vaste associaties op. Blauw papier wordt al snel geassocieerd met water of lucht. Met rode of roze klei worden al snel hartjes en eenhoorns gemaakt. Helemaal prima, maar wanneer je een creatief proces wil stimuleren kies je juist voor materialen die zo min mogelijk vaste associaties oproepen. Denk aan naturel klei, naturel stokjes, dopjes, wolrestjes, koffieboontjes, gedroogde bonen, verpakkingsmateriaal, materiaal uit de natuur enzovoort.

De tips
Het is handig als je scharen, lijm en tape bij de hand hebt als basisitems. Daarnaast is het waardevol om groot te werken. Weer eens wat anders dan het veelgebruikte A4 papier. Probeer 1 tip tegelijk uit om het jezelf niet te moeilijk te maken.

• Kies bewust materialen en niet teveel soorten tegelijk.
• Interessante materiaal combinaties:
  • Wol, bladeren, takjes, klei
  • Gedroogde bonen, waspoeder, vetkrijt
  • Ecoline, vetkrijt, kleurpotloden, zand
  • Aarde, houten stokjes, verf in een sprayflacon (1 druppel verf aangelengd met water)
  • Karton gescheurd in kleinere stukjes, sateprikkers, 2 kleuren verf, stukjes stof
• Presenteer de materialen geordend. Bijvoorbeeld in bakjes. Leg voldoende neer en zorg dat kinderen het zelf kunnen pakken. Zoeken en wachten remt het creatieve proces.
• Bied verf op een andere manier aan dan normaal. Een voorbeeld: laat een kind 2 kleuren kiezen. Knijp samen met het kind recht uit de fles op zijn papier. Dat is leuk en mag normaal gesproken niet. Daarna zet je de verf weg. En focus je op de andere materialen die worden aangeboden. Dit zorgt ervoor dat kinderen zich niet alleen maar tot de verf richten maar ook iets anders gaan uitproberen.
• Loop buiten een rondje en laat kinderen natuurschatten zoeken. Daarna kunnen ze de natuurschatten ordenen op grote vellen papier. Voeg krijt en lijm toe en laat ze een natuurschatkunstwerk maken.
• Maak schaduwen op papier en teken de schaduwen over. Gebruik verschillende items zoals diertjes, blokken, een plant, het poppenhuis. Laat kinderen met krijt of verf hun tekening inkleuren. Stimuleer ze om het zo in te kleuren dat je geen wit papier meer ziet. Net zoals bij echte kunstwerken.
• Laat je verwachting voor een eindresultaat los. Focus je op het maakproces en de keuzes van het kind. Is het kind betrokken, wat zegt hij of zij allemaal?
• Stel stimulerende vragen zoals; wat heb je nodig? Hoe zouden we dit dan kunnen oplossen? Wat wil je dat ik doe? Jij stelt je dan in dienst van hun creatieve proces. Dat is goed voor het zelfvertrouwen.
• Ga bij de kinderen zitten. Observeer wat zij zeggen en hoe ze met elkaar praten. Dat is genieten en leuk om met ouders te delen.
• Verwacht niet dat de hele groep in een keer mee doet. Begin met de geïnteresseerde kinderen en laat kinderen aansluiten wanneer ze willen. Enthousiasme werkt aanstekelijk.