Kinderen ondervindend laten leren of tegen alle vervelende ervaringen beschermen? Waar ligt jouw grens?

Voorbeeldje; vijf kinderen van een jaar of acht gaan samen in een aparte ruimte spelen. Je weet dat er met deze combinatie van kinderen al snel ruzie zal zijn. Laat je ze lekker vrij en  hun gang gaan totdat het mis gaat? Of structureer je vooraf de activiteit met de kinderen op zo’n manier dat de kans op problemen kleiner wordt? Of laat je deze combinatie van kinderen dan niet alleen om hen de frustraties te besparen en het geheel in goede banen te leiden?

Het komt allemaal neer op de idee of je kinderen zelf wil laten leren van situaties, ook als dat vervelende gevolgen met zich mee kan brengen.

Als je niets preventiefs onderneemt als pm’er dan is de kans groot dat er kinderen (in dit fictieve groepje) in tranen naar je toe komen. Dat had je kunnen voorkomen door wel stappen te ondernemen van tevoren. Maar dan heb je ingegrepen en hebben kinderen niet zelfstandig de situatie opgelost. De hamvraag is dan ook; hoe ver mag een situatie uit de hand lopen totdat je vindt dat je stappen moet ondernemen? Als iemand gaat slaan? Misschien een logische grens voor sommigen maar toch zullen er ook genoeg pm’ers zijn die vinden dat je in een eerdere fase al actief betrokken moet zijn. Waarom zou je een kind de frustratie van een huilbui niet besparen als je dat kan door wat dichter bij zo n groepje betrokken te zijn? Dan leert hij niks?…. Maar is dat wel zo…

‘Toegegeven, ik ben nog van de “preventieve aanpak”’

Er zijn veel vragen die je jezelf kunt stellen als je wilt weten hoe dichtbij je bij de groep moet blijven. Preventief actie ondernemen of niet. (of zoals men dat tegenwoordig noemt…pro-actief zijn).?

Of is het misschien zo dat je daar dezelfde grens kunt trekken als bij fysiek gevaar? Als een kind van een jaar of zeven een fiets pakt die eigenlijk te groot is voor hem, pak je die dan af? Laat je het hem proberen? Welke risico s neem je of wil je beslist niet nemen?

En dan heb je natuurlijk de mensen die aangeven dat kinderen het “vroeger”op straat ook allemaal zelf moesten uitzoeken. Je moeder was thuis en niet de hele tijd op een paar meter afstand. Maar ja, dat was wel je moeder…en dat is wel een behoorlijk verschil.

Ouders dragen de verantwoordelijkheid over aan ons. Ik denk dat een ouder de leerervaring dat zijn zoon een conflict zelf heeft kunnen oplossen niet zo positief ontvangt als hij een klap gekregen heeft van een andere kind dat wij hadden kunnen voorkomen. Of moeten we ook met ouders in gesprek gaan dat kinderen die we willen laten ontwikkelen tot zelfstandigheid ook af en toe fouten maken of frustraties opdoen? Zonder een duidelijke uitleg van je aanpak aan ouders werkt het ook niet. Ouders moeten weten waar jij dan wel de grens trekt, want men zou het niet-ingrijpen ook kunnen interpreteren als desinteresse terwijl er juist goed over nagedacht is.

‘Alles wat we afspreken gaat in dialoog waarbij ik ook echt luister naar de argumenten van de kinderen’

Toegegeven, ik ben nog van de “preventieve aanpak”. Kinderen die samen naar een andere ruimte willen om te spelen help ik als het nodig is om met elkaar af te stemmen wat ze in die ruimte willen gaan doen. Zelf geef ik de buitenste grenzen aan. Die hebben dan meestal met veiligheid te maken.

Daarna mogen ze gaan spelen en kom ik even later langs om te checken hoe het gaat. Vinden kinderen dat niet heel vervelend vraag je je misschien af. Nee, dat vinden ze niet vervelend als ze voelen dat je interesse in hun activiteit oprecht is. Het controlemoment vinden ze niet onprettig want soms kun je dan even bijsturen als de situatie daar om vraagt. Dat geeft de kinderen ook een veilig gevoel. En daarna speelt iedereen lekker verder.

Laat ik de kinderen zelf niks doen? Jawel, alles wat we afspreken gaat in dialoog waarbij ik ook echt luister naar de argumenten van de kinderen. In geval van een ruzie tussen kinderen kun je ze ook samen voor een deel het probleem laten oplossen in de veilige omgeving van een pm’er die de grenzen bewaakt en kinderen begeleidt in het praten met – en luisteren naar elkaar. En het mooiste is dan natuurlijk als je zelf op de achtergrond kunt blijven en ze elkaar zelf weer vinden.

De vorige keer schreef Jacqueline een weblog over hoe je achtergrond van invloed is op je pedagogisch handelen. Jacqueline doet de suggestie om hier met elkaar in het team over in gesprek te gaan. Lees deze blog