Op het eerste gezicht lijkt het alsof je als pedagogisch medewerker nooit door een machine kan worden vervangen. Dat is natuurlijk helemaal waar. Een robot die de poepluiers van kinderen detecteert en ze vervolgens automatisch verschoont, is misschien fijn voor je neus, maar niet de ideale situatie. Menselijk contact is gewoon ontzettend belangrijk. Toch zijn er wel bepaalde taken waar kunstmatige intelligentie bij zou kunnen helpen. Zaken waar je op het eerste gezicht niet gelijk aan denkt.x

Kunstmatige intelligentie in de kinderopvang

Victor Hendrikse is samen met Simme Osinga eigenaar van Brainwave Consultancy. Samen richten zij zich volledig op kunstmatige intelligentie. Ze helpen bedrijven om AI binnen de organisatie te implementeren. Dit doen ze door hen bewust te maken van de mogelijkheden, praktisch leren om te gaan met AI tools, en specifieke kansen ontdekken voor het maken van ‘custom-made’ AI tools, helemaal aangepast op het bedrijf. Dit hebben ze al binnen allerlei verschillende sectoren gedaan: private equity, advocatenkantoren, dierenartsen, maar ook de kinderopvang. Victor: ‘Je kunt kunstmatige intelligentie voor allerlei zaken inzetten. Het is enorm breed toepasbaar, het raakt bijna alles.’

Volgens Victor is het niet de bedoeling dat AI straks het werk van pedagogisch medewerkers gaat overnemen. ‘Eigenlijk zou je de tools die wij ontwikkelen voor deze sector meer moeten zien als een stagiaire die je helpt met het doen van (administratieve) taken. Denk aan iemand die bijvoorbeeld beleidsstukken voor je maakt of aan een sparringpartner die je meer vertelt over de huidige wet- en regelgeving binnen de kinderopvang. Daarbij is het belangrijk dat je zelf de regie houdt en niet blindelings vertrouwd op AI. Dat doe je ook in het echte leven. Een stagiaire kun je een verslag van de dag laten schrijven, maar voor je het aan ouders rondstuurt kijk je nog even na of het allemaal klopt.’

Tools die je kunt gebruiken binnen de kinderopvang

Toch klinkt dit alles misschien nog wat vaag. Want over wat voor soort tools hebben we het nu eigenlijk? Welke specifieke taken zou kunstmatige intelligentie van kinderopvangorganisaties over kunnen nemen? ‘Daar heb ik echt ontzettend veel voorbeelden van,’ aldus Victor. ‘Maar ik wil er nog niet te veel noemen. Tijdens de Masterclass AI in de kinderopvang zal ik daar meer over gaan vertellen.’

Gelukkig kan Victor wel een tipje van de sluier oplichten: ‘Een van de tools die we hebben gebouwd is een beveiligde demo waarin een pedagogisch medewerker eenvoudig een verslag van de dag kan inspreken. Het logboek wordt dan automatisch door AI uitgeschreven. Maar dat is nog maar het begin: op basis van eerdere verslagen maakt de tool ook interne aantekeningen over de kinderen. Het systeem bouwt als het ware mee aan een persoonlijk ontwikkelingslogboek.’

Ontwikkeling automatisch bijhouden

Waar moeten we dan aan denken? ‘Bijvoorbeeld aan de motorische ontwikkeling,’ legt Victor uit.
Een medewerker spreekt bijvoorbeeld in dat Amina moeite heeft met knippen en daar zichtbaar gefrustreerd over was. Een paar weken later meldt een collega dat ze heel geconcentreerd een vorm heeft uitgeknipt. De AI herkent die vooruitgang en legt de link: Amina heeft een sprongetje gemaakt. Die ontwikkeling wordt automatisch vastgelegd in haar logboek.
Maar het blijft niet bij motoriek alleen. Stel: een kind zoals Levi vindt het lastig om mee te doen aan groepsactiviteiten. De AI merkt op dat de pedagogisch medewerker vaker genoemd wordt in verslagen, en houdt dit in de gaten. Als later blijkt dat hij zich ineens wél mengt in een groepsspel of spontaan begint te praten tijdens de kring, dan signaleert de tool die sociale vooruitgang in het logboek.’

Afgestemd op de organisatie

De tool die Victor als voorbeeld geeft wordt in eerste instantie nog alleen intern als demo gebruikt. ‘Toch zouden we het platform ook zo kunnen bouwen dat dergelijke informatie ook met ouders gedeeld kan worden. Dit ligt geheel aan de wensen die de organisatie heeft. Wij worden door de kinderopvang ingehuurd en bedenken (en bouwen) iets dat specifiek op het bedrijf is afgestemd.’

Foto’s maken of een beleidsplan schrijven

Victor geeft aan dat AI niet alleen zou kunnen ondersteunen bij de administratieve taken van pedagogisch medewerkers. ‘Kunstmatige intelligentie kan ook helpen met het uitschrijven van een beleidsplan. Zo wilde een basisschool en een kinderopvangorganisatie samen een IKC oprichten. Ze wilden weten wat er nodig was om dit te kunnen bewerkstelligen. Wij hebben hen geholpen en in twintig minuten kwam er een beleidsplan uitrollen van vijfenvijftig pagina’s. Natuurlijk was het niet helemaal perfect, maar we zagen dat de basis er was. Vanuit daar kon verder worden gewerkt.’

Volgens Victor zou AI ook kunnen helpen met het maken van foto’s. AI zou ingezet kunnen worden om reclame te maken voor de organisatie. Vanwege de privacy kan het handig zijn om een foto te laten creëren van jouw bedrijf met kinderen er op die niet bestaan. Er zijn oneindig veel mogelijkheden.’

Een beetje eng

Toch voelt de inmenging van AI voor sommigen ook een beetje ongemakkelijk. Wat als gevoelige informatie over kinderen in verkeerde handen valt? En worden we als professionals niet steeds dommer als we alles uitbesteden aan een machine?
‘Daar ben ik het helemaal mee eens,’ zegt Victor. ‘We moeten echt scherp blijven op waar we AI wél en niet voor inzetten. Ik blijf er altijd op hameren: gebruik altijd een betaalde versie van een AI-tool. Want als jij er niet voor betaalt, ben jij het product. Alles wat je invoert, kan dan gebruikt worden om andere AI-modellen te trainen. Dat wil je absoluut niet als je werkt met vertrouwelijke informatie over kinderen.’
Toch gaat het gaat verder dan alleen privacy. ‘We moeten vooral onze eigen hersenen blijven gebruiken,’ benadrukt Victor. ‘Het is geen magische machine. Als je steeds je denkkracht uitbesteedt, raak je eraan gewend en word je dommer. Begrijp dus wat het doet. Weet waarom je het inzet. En bovenal: blijf zélf denken. Want dáár zit je échte waarde als professional.’