De opdracht voor het onderzoek komt van het Kinderopvangfonds. Ze hebben het onderzoek kleinschalig aangepakt door met de directie van tien vooruitstrevende IKC’s te spreken. Dit zijn Campus Columbus (Heerhugowaard), Laterna Magica (Amsterdam), Mondomijn (Helmond), ikc Van Kampen (Vlaardingen), Casa Montessori (Pijnacker), Het Talent (Nijmegen), De Kroevendonk (Roosendaal), De Sterrenschool (Apeldoorn), KindCentrum Eenrum (Eenrum) en Integraal Kind en Expertisecentrum (IKEC) (Hoorn). Deze IKC’s zijn aangesloten bij PACT voor Kindcentra.
21ste eeuwse vaardigheden
De belangrijke centrale vragen die aan dit onderzoek ten grondslag liggen, zijn: Wat maakt deze IKC’s tot een IKC en hoe onderscheiden ze zich van de gemiddelde reguliere scholen en kinderopvang? Dat leverde de onderzoekers een aantal conclusies op. Een belangrijke is dat IKC’s zowel een inclusiegedachte nastreven (alle kinderen “binnen de muren” de juiste ondersteuning bieden) als andere doelen (de 21e eeuwse vaardigheden). IKC’s kijken verder dan het voorbereiden van de taal- en rekenontwikkeling, maar ook naar doelen als zelfsturing, zelfstandigheid, persoonsvorming, burgerschap en samenwerken.
Kenmerken op een rij
Het valt dus op dat IKC beide doelen tegelijk nastreven daar waar scholen en kinderopvang zich vaak onderscheiden op één van deze onderdelen. Verder richt de begeleiding van kinderen zich op het hele domein: vanaf 0 jaar tot en met dat kinderen naar de middelbare school gaan. Hierbij de belangrijkste kenmerken van een IKC op een rij:
- IKC’s bieden een geïntegreerd aanbod voor 0-12-jarigen
- IKC’s werken met een interprofessioneel team
- In IKC’s werken partijen vanuit een gemeenschappelijke visie
- IKC’s zijn gericht op brede ontwikkeling
- IKC’s bieden een rijke speelleeromgeving
- IKC’s voorzien in gepersonaliseerd leren
- IKC’s zorgen voor een sterke verbinding tussen binnen- en buitenschools leren
- IKC’s bieden een veilige en vertrouwde leefomgeving
- IKC’s doorbreken klassikale structuren
- IKC’s verzamelen veel informatie over de kinderen
- IKC’s kiezen voor een sterke rol voor ouders
- IKC’s leren en ontwikkelen zich continu
Vervolgonderzoek
Een belangrijke vraag voor de deelnemende IKC’s is natuurlijk wat dit onderzoek voor mogelijk vervolgonderzoek op kan leveren. Een wens van de deelnemende IKC’s is dat ze onderzocht willen hebben wat de opbrengsten zijn van hun werkwijze. Allereerst kan volgens de onderzoekers dit onderzocht worden op het niveau van kinderen. Een eerste stap zou kunnen zijn om door middel van onderzoek in kaart te brengen welke opbrengsten kinderen zelf zien. Dat past, vinden de onderzoekers, beter bij IKC’s, dan de effecten aan te tonen met ‘harde’ cijfers zoals het toetsen van cognitieve opbrengsten.
Oud-leerlingen
Een idee zou kunnen zijn dat oud-leerlingen op de opbrengsten van hun onderwijs in een IKC reflecteren. Een andere mogelijkheid zou kunnen zijn om bovenbouw-leerlingen uit IKC’s en vergelijkbare leerlingen van reguliere scholen het aanbod op hun school te laten beoordelen.
Interprofessionele samenwerking
Maar naast het kindniveau kan ook een vervolgonderzoek worden ingezet op het hoe-niveau. Uit het onderzoek blijkt dat er veel en op allerlei niveaus wordt ondernomen om doelen op kindniveau te bereiken. Tot nu toe is weinig bekend over wat de aanpak op basis van interprofessionele samenwerking inhoudt, wat dit vraagt aan competenties en welk soort expertise de samenwerking oplevert. Ook hiernaar kan, volgens het Kohnstamm Instituut, een vervolgonderzoek worden gedaan.
Lees het onderzoek ‘Integrale kindcentra over wat hen kenmerkt’ hier
