Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Speelervaringen belangrijk voor sociale ontwikkeling

Kinderen vanaf 3 jaar zijn al heel goed in staat om hun gedrag aan te passen aan een leeftijdsgenootje. Hoe meer prosociale gedragingen het ene kind vertoonde, hoe meer prosociaal zijn speelkameraadje was. Dit blijkt uit promotieonderzoek van Hinke Endedijk aan de Radboud Universiteit.
Sociaal-spelen.jpg
Hoe meer antisociaal gedrag een kind vertoont

‘Als volwassenen zijn we wel eens geneigd om na een paar aanvaringen een kind te bestempelen als ‘een lastig kind’ of, als het goed gaat ‘een heel sociaal kind’. Mijn onderzoek toont aan dat je hier bij jonge kinderen voorzichtig mee moet zijn.’

Spelopdracht

Voor haar promotieonderzoek bekeek Endedijk spelsituaties tussen twee kinderen. Zij observeerde de kinderen toen ze 2 jaar en 4 maanden, precies 3 jaar en 3 jaar en 8 maanden oud waren. De kinderen speelden altijd met een onbekend leeftijdsgenootje en van hetzelfde geslacht. Ze kwamen naar het lab toe waar de onderzoekster ze een opdrachtje mee gaf: laat het playmobil-poppetje van één van de glijbanen in het zwembadje glijden. Hiervoor kregen ze 5 minuten.

Verschil 2 en 3 jaar

Als eerste viel op dat de groep 2-jarigen veel meer moeite had om samen te spelen en de opdracht af te ronden. Slechts 20 procent van de koppels kreeg de opdracht ook echt voor elkaar door hun gedrag zo aan elkaar aan te passen dat ze met het poppetje en het zwembadje voor dezelfde glijbaan kozen. Maar waren ze eenmaal 3 jaar oud, dan ging dat veel beter en lukte het in 70 procent van de gevallen. Dat percentage was acht maanden later, als kinderen 3 jaar en 8 maanden oud waren ongeveer gelijk. ‘Tussen 2 en 3 jaar leren kinderen dus ontzettend veel in samenspelen en samenwerken.’

Sociaal gedrag

‘Zij zijn niet alleen in staat om hun gedrag snel aan te passen aan een ander, maar vervullen in spel ook steeds een andere rol: van het sociale kind naar het antisociale kind. Veel hangt af van het gedrag van het kind waarmee zij spelen’, aldus Endedijk. ‘Hoe meer prosociale gedragingen hun spelpartner waarmee het kind speelt vertoont, hoe meer prosociaal gedrag zij ook zelf vertonen. En hoe meer antisociaal gedrag hun spelpartner vertoont, hoe meer antisociale gedragingen zij zelf ook laten zien.’

Spel observeren

Eerder onderzoek toont aan dat kinderen op deze leeftijd zowel prosociaal als antisociaal gedrag gebruiken om uit te proberen hoe zij het beste met andere kinderen kunnen spelen. Dit zou pleiten voor de kinderopvang, vindt de onderzoekster. Want daar zijn speelkameraadjes voor het kiezen en kunnen kinderen in verschillende samenstellingen en settings leren spelen. ‘Maar dan moeten volwassenen hen daar ook de mogelijkheden voor geven, zegt Endedijk. ‘Stel dat een kind vaker antisociaal gedrag laat zien, bekijk dan eens goed wanneer hij dat doet. Is het vaak in contact met een specifiek kind? Gebeurt het altijd in dezelfde setting? Of bij dezelfde spelvorm (waar het bijvoorbeeld om winnen gaat)? Pas dan de activiteit aan om te kijken of het beter gaat. Zonder positieve speelmomenten leert een kind niet om proscialer gedrag te vertonen in spel.’

Kleuter

Dat dat belangrijk is toont een tweede onderdeel van het promotieonderzoek van Endedijk aan. Ze vroeg kinderen in de kleuterklas om aan te geven met welke kinderen uit de groep zij het liefste speelden. ‘Wat we daar zagen was dat kinderen die op hun 2e al prosociaal gedrag lieten zien, op latere leeftijd geliefdere speelkameraadjes waren.’ Volgens de onderzoekster is dat belangrijk omdat de sociale rol in de groep bepalend kan zijn voor schoolprestaties en welbevinden van een kind. Overigens was deze voorkeur alleen terug te zien bij meisjes.

Hinke Endedijk is op 10 februari gepromoveerd met haar onderzoek aan de faculteit der Sociale Wetenschappen aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Nederlandse kinderen van 9/10 jaar oud scoren niet goed op wiskunde en wetenschappelijke vakken vergeleken met kinderen uit andere landen. Datzelfde geldt voor Vlaamse kinderen. Vaker leerrijke activiteiten doen met kleuters, zoals met blokken spelen, verhaaltjes voorlezen of tellen kan het verschil maken. Lees meer

Geef je reactie

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn. Heb je nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.