RTL Nieuws baseert de reconstructie op geheime stukken, openbare documenten en gesprekken met direct betrokkenen en klokkenluiders.

Paniek op het ministerie

De paniek zou groot zijn geweest op het ministerie toen een Stint van een kinderopvangorganisatie op donderdag 20 september betrokken was bij een dodelijk ongeval. Daarbij kwamen vier kinderen om het leven. Een ander kind en de pedagogisch medewerker die de Stint bestuurde, raakten ernstig gewond. Volgens RTL lag er dezelfde dag om 16.30 uur een concept-intrekkingsbesluit voor de minister klaar op het ministerie. Er zou grote paniek op het ministerie zijn, juist omdat er in het verleden fouten gemaakt waren. RTL noemt onder andere inschattingsfouten en waarschuwingen die zijn genegeerd, maar er zouden ook documenten zijn achtergehouden en regels bleven onduidelijk.

Wiswasoperatie

De dagen na het ongeluk was er volgens de bronnen van RTL sprake van een witwasoperatie: al het vuil uit het verleden zo snel mogelijk de deur uitwerken, maar niet zo dat het teveel zou opvallen. Om te bewijzen dat er iets mankeerde aan de Stint, werd gemanipuleerd met bewijsvoering om twijfel te zaaien, meldt RTL. Ze quoten een bron: ‘Het was stuitend’, zegt een klokkenluider. ‘Eigen falen toedekken, alleen maar naar anderen wijzen, proberen het de fabrikant in de schoenen te schuiven, tijd kopen met een onderzoek. En geen enkel gevoel voor de grote problemen die dit weer veroorzaakt bij scholen en de kinderopvang.’

Te weinig bewijs

Het plan om dezelfde dag al tot schorsing van de Stint over te gaan, bleef liggen omdat er onvoldoende informatie was. Dit is dan ook van minister Cora van Nieuwenhuizen de dag na het ongeluk in Oss aan de Tweede Kamer meldt: er was geen informatie dat  Stints onveilig zouden zijn. Het verbod kon van tafel.

Toezicht ILT

RTL komt met nog een opvallend feit: de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) was er helemaal niet van op de hoogte dat zij al die jaren verantwoordelijk waren voor het toezicht op de Stint. Dat toezicht heeft dan ook nooit plaatsgevonden. ILT is zelf de partij die de toedracht van het ongeluk moest onderzoeken. Er blijkt onduidelijkheid bij het ministerie dat de ILT ook onderzoek doet ‘naar het product Stint’. Het ministerie zegt hier niks van te weten, de ILT beweert het ministerie hier wel over te hebben geïnformeerd.

Technisch onderzoek

Op woensdag 26 september wordt duidelijk dat de ILT hoe dan ook aankoerst op een nader onderzoek. Ondertussen is er nog steeds geen informatie beschikbaar die aantoont dat de Stint onveilig is. Een inspecteur van de Dienst Wegverkeer (RDW) schreef hierover op: ”Hiermee staat voor ILT de mogelijkheid open om een ander gecertificeerd instituut te vragen andere stints objectief te onderzoeken.” Achteraf blijkt de ILT al op maandag 24 september besloten te hebben dat er technisch onderzoek moest komen naar de Stint. Volgens RTL was daarmee het lot van de Stint al bezegeld. Zo’n onderzoek neemt maanden in beslag. Het is bestuurlijk en politiek uitgesloten dat de Stint in die periode gewoon de weg op mag.

In een eerdere analyse van RTL Nieuws is het bewijs dat de ILT aanvoert dat er problemen zouden zijn met de Stint erg discutabel. Er zou nogal selectief zijn geciteerd uit een onderzoek van NFI die juist concludeerde dat er met een klein percentage van de Stint een mogelijk probleem zou kunnen zijn. Bovendien gaf het NFI aan dat dit probleem eenvoudig te verhelpen zou zijn. Dat vermeldt de ILT niet.

Feitenrelaas

‘Vrijwel ieder onderdeel van het feitenrelaas van de ILT, op basis waarvan de stint op 1 oktober werd verboden, blijkt niet te kloppen’, concluderen de RTL-journalisten. Als voorbeeld noemen ze de zogenaamde gevaarlijke soldeer in de Stint dat zou kunnen smelten. Dit blijkt niet waar. Alle inhoudelijke weerleggingen van de fabrikant, waar de ILT wel over beschikte, worden in het ‘feitenrelaas’ óf niet vermeld, of doelbewust verdraaid. Terwijl de teamleider van ILT exact beschrijft wat het verweer is. RTL weet dit omdat het inzage heeft gekregen in nog vertrouwelijke gespreksverslagen  van 29 en 30 september waarin de jurist van ILT die tegenwerpingen zoveel mogelijk weggelaten zou hebben.

Missers

Er zijn nog meer missers waarop de minister haar besluit om de Stint van de weg te halen baseerde. Een Strukton-rapport blijkt een persoonlijke waarneming van een medewerker van Strukton te zijn, geen officiële verklaring van het bedrijf. Een technisch onderzoek van een adviesbureau in Delfzijl, blijkt te bestaan uit slechts een paar interviews.

Verklaring kinderopvangorganisatie

Dan is er nog een melding van een kinderopvangorganisatie in Amsterdam die sterk uit zijn verband wordt getrokken. Een medewerker zou, toevallig ook op donderdag 20 september, rem- en stopproblemen hebben met de Stint. De ILT concludeert op basis van deze melding dat de Stint op hol zou zijn geslagen. Spoedoverleg met Stint-voorman Edwin Renzen volgt. Aangezien hij zelf bij de afhandeling van het incident was betrokken, geeft hij aan zich niet in de conclusie te herkennen. De directrice  van de organisatie trekt haar verklaring in omdat zij zich niet herkent in de weergave. De suggestie van ‘het op hol slaan’  wil zij eruit hebben. Ondanks dat komt de minister dezelfde avond, mede gebaseerd op dit onjuiste proces-verbaal, met de conclusie dat de Stints van de weg moeten worden gehaald.

Verklaring toch gebruiken?

Nog een raar detail is dat valk voor het kort geding op 18 oktober een senior jurist van het ministerie schriftelijk bij de Amsterdamse kinderopvang heeft gevraagd om de oorspronkelijke verklaring tóch te mogen gebruiken. Dit wil de directrice niet. De jurist probeert het nog eens: mag  de oorspronkelijke verklaring dan worden gebruikt voor het debat van de minister met de Tweede Kamer, op donderdag 1 november? Nee, zegt de kinderopvang. Niet zonder de aanvullende verklaring.

RTL Nieuws dook ook in wat er voorafgaand aan het ongeluk met de Stint allemaal is misgegaan. Van een onduidelijke meldingsplicht tot aan het negeren van een alarmerende advies van de RDW. Lees de volledige reconstructie op de website van RTL Nieuws.