Het zware weer waarin de kinderopvang zich bevindt heeft ervoor gezorgd dat velen hun diensten hebben uitgebreid: van kinderkapper tot catering, van boodschappendiensten tot langere en flexibele openingstijden. Ik wil hier graag een ‘Pedagogische dienst voor Ouders’ aan toevoegen: een speciaal opgeleide pedagogische kracht in ieder centrum, waar ouders terecht kunnen met hun opvoedkundige vragen. Zodat de kinderopvang een partner wordt in de opvoeding en nog een extra meerwaarde krijgt voor ouder en kind. Juist nu!
Aandacht voor ouders
Bij ouders leven vaak veel vragen. Ze zijn zoekende: Aan de ene kant krijgen ze summiere informatie op het consultatiebureau (die hen helaas te vaak onzekerder maakt) en aan de andere kant hebben ze toegang tot de overweldigende hoeveelheid – veelal tegenstrijdige- informatie van internet.
Er is behoefte aan ondersteuning bij diverse alledaagse opvoedkundige vragen. Ouders hebben een luisterend oor nodig, iemand die met ze meedenkt en meevoelt en eventueel advies geeft. De kinderopvang van hun kind is laagdrempelig. Ik kan mij goed voorstellen dat je als ouder niets liever wilt dan juist daar begrip te krijgen voor je vragen, van mensen die mede zorg dragen voor jouw kind.
Je kunt de extra aandacht of opvoedondersteuning op verschillende manieren aanbieden. Bij breng- en/of haalmomenten, maar ook via een inloopspreekuur, thema-avonden, of tijdens een huisbezoek. Als Pikler-pedagoog kan ik ook de Pikler® SpeelRuimtegroepen aanbevelen: dat zijn begeleide ouder/kind-groepen voor baby’s en dreumesen.
En zo’n speciaal opgeleide pedagogische kracht kan meer: bijvoorbeeld het wenproces van een nieuw kind en zijn ouders in uw kinderdagverblijf intensief begeleiden. Want een slecht gewend kind en/of een ouder die moeite heeft met loslaten zijn belangrijke oorzaken voor onrust op de groep.
Aandacht voor pedagogisch medewerkers
Ook uw pedagogisch medewerkers verdienen persoonlijke en professionele aandacht om hun eervolle en veeleisende taak dagelijks optimaal te kunnen uitvoeren. De pedagogisch medewerkers hebben eigenlijk net zoveel vragen als ouders: waarom huilt dit kind zoveel, waarom kruipt hij niet, waarom gooit zij alleen maar met het speelgoed, waardoor ontstaat er strijd bij het verschonen?
Het blijkt uit onze Pikler®-cursussen dat regelmatige coaching op de werkvloer dè manier is om de kwaliteit te verbeteren. Dit is ook terug te zien in het contact met de ouders. Ouders merken dat de pedagogisch medewerker hun kind echt ziet en goed kent, door de informatie die ze hen weet te geven. Dit geeft vertrouwen.
Voor specifiek inhoudelijke en praktische ondersteuning is het merendeel van de pedagogisch medewerkers zeer dankbaar. Werkdruk en stress kunnen plaatsmaken voor werkplezier.
Pedagogische stroming
Wellicht rijst bij u de vraag: vanuit welke pedagogische stroming moet ik ouders en pedagogisch medewerkers begeleiden? Voorop gesteld: professionele aandacht voor zowel ouders als pedagogisch medewerkers is sowieso waardevol, ongeacht uw pedagogische overtuiging. Vanuit welk kindbeeld u dit wilt doen is uw eigen keuze. Overigens wèl een belangrijke keuze omdat het handelen volgens een specifiek kindbeeld voor een belangrijk deel bepaalt hoe het kind zich zal ontwikkelen.
Als docent van de Pikler® Opleiding wil ik u enthousiast maken voor de waarde van Emmi Pikler’s pedagogiek. Hoe logisch en voor de hand liggend haar visie ook klinkt, het vraagt een uitgebreide kennis en commitment om je deze houding ten opzichte van kinderen eigen te maken. Het gaat uit van een ander kindbeeld dan men over het algemeen heeft en waarnaar men gewoonlijk handelt.
Veel huidige opvoedprogramma’s aangeboden door consultatiebureaus en methodes in de kinderopvang zijn er op gericht het kind te stimuleren en te sturen door voordoen en aanleren met behulp van belonen en straffen.
Pikler’s Kindbeeld gaat uit van het competente kind. Zij schept de voorwaarden waardoor kinderen zèlf kunnen leren en onderzoeken op eigen wijze en in eigen tempo.
De eerste drie levensjaren zijn van cruciaal belang voor de sociaal-emotionele, cognitieve en motorische ontwikkeling van een kind. U heeft daarom een maatschappelijke verantwoordelijkheid: de opvang van kinderen optimaal maken. De speciaal geschoolde pedagogische kracht kan hierin een belangrijke rol spelen. En: kies met overtuiging voor een pedagogische stroming!
Het kindbeeld van Emmi Pikler
Kinderarts Emmi Pikler ontwikkelde haar visie rond 1930.
In de gezinnen die zij intensief begeleidde en later in haar kindertehuis in Boedapest, zag zij hoe baby’s en peuters hun gevoel voor eigenwaarde en autonomie het beste kunnen ontwikkelen. Haar houding ten opzichte van kinderen activeerde, zoals we dat tegenwoordig noemen, hun intrinsieke motivatie. Daardoor kan de autonomie van het kind zich optimaal ontplooien. Het kind moet zich dus op zijn eigen tempo en eigen manier kunnen ontwikkelen. Uit recent hersenonderzoek weten we inmiddels dat veiligheid of stress invloed hebben op het vermogen tot leren. En dat leren vanuit eigen initiatief een ‘beloningshormoon’ in de hersenen afgeeft. Werken volgens het Kindbeeld van Pikler heeft daarom een eigen manier van omgaan met baby’s en peuters, ouders en collega’s.
Meer weten?
In maart start er opnieuw een Pikler® Opleiding. Kijk voor meer informatie op www.pikler.nl of mail naar pikler@chello.nl
Over de auteur: Hedie Meyling is Pikler-pedagoog en -docent en Infant Mental Health Specialist. Daarnaast ook bestuurslid Pikler® Verband Europa. www.pikler-verband.org
Illustratie: Jom Semah
