Voor het eerst reageert staatssecretaris Tamara van Ark officieel op de uitkomsten van het praktijkonderzoek (van Buitenhek) naar de kosteneffecten van de bkr-maatregel in de kinderopvang. Dit doet zij na Kamervragen van de VVD, GroenLinks, SP en D66. Volgens Van Ark zijn er in het SEO-onderzoek en het praktijkonderzoek van bureau Buitenhek zulke verschillende onderzoeksmethoden en steekproefgroottes gebruikt, dat een vergelijking tussen beide onderzoeken niet opgaat.
Verschil SEO en Buitenhek
Uit het SEO-onderzoek, geïnitieerd door het ministerie van Sociale Zaken, kwam een gemiddelde kostenstijging van 4,6 procent voor kinderopvangorganisaties. Deze stijging wordt veroorzaakt door de regelwijziging dat een pedagogisch medewerker vanaf 2019 drie in plaats van vier baby’s mag opvangen. Uit het praktijkonderzoek van Buitenhek bleek echter dat de kostenstijging gemiddeld 7,3 procent zou zijn. Beide onderzoeken toonden aan dat dit kosteneffect het grootst is bij kleine organisaties en dat de onderlinge verschillen groot zijn.
Weinig respondenten
GroenLinks en D66 vragen zich af of de gemiddelde investering van de maximum-uurtarieven door het kabinet (geraamd op 4,9 procent) voldoende is. Tamara van Ark laat weten dat het kabinet zich vooralsnog richt op de uitkomsten van het SEO-onderzoek. Allereerst vindt ze dat de uitkomsten van Buitenhek met aanzienlijk grotere onzekerheidsmarges te kampen hebben omdat er maar een beperkt aantal organisaties (34) aan het onderzoek hebben meegewerkt. Aan het SEO-onderzoek werkten 164 organisaties mee.
Niet volledig
Verder zet de staatssecretaris vraagtekens bij de volledigheid van het onderzoek van Buitenhek. Bij het Buitenhek-onderzoek is van alle organisaties voor tien dagdelen berekend wat de nieuwe beroepskracht-kindratio is (bkr) binnen de huidige groepssamenstelling. Daarna is aan houders gevraagd welke maatregelen zij gaan nemen: een extra beroepskracht inzetten, minder kinderen op de groep plaatsen of de locatie herindelen. Van Ark mist hier nog een aantal andere oplossingen, bijvoorbeeld het gebruikmaken van de mogelijke extra capaciteit die ontstaat nadat er meer beroepskrachten worden ingezet. Hier wordt, volgens de staatssecretaris, in het Buitenhek-onderzoek onvoldoende rekening mee gehouden.
Grote verschillen tussen organisaties
Juist omdat de onderzoeksmethoden van SEO en Buitenhek zo verschillen, vindt ze uitkomsten lastig met elkaar te vergelijken. Ze zegt geen verklaring te hebben voor de ontstane verschillen, maar belooft dat er een nadere analyse volgt die meegenomen kan worden ‘bij een eventuele vervolgdiscussie.’ Van Ark erkent wel dat de aanpassing van de beroepskracht-kindratio voor nul-jarigen tot een spreiding in de kosten bij organisaties kan leiden. Toch denkt ze dat de geraamde verhoging van de maximum-uurprijs van 4,9 procent voldoende en passend is. Ze geeft kinderopvangondernemers mee dat het aannemen van een baby een investering is voor de toekomst omdat de kosten voor 1 tot 3-jarigen lager liggen dan voor een baby. Ze denkt dat kostenstijging daarom na verloop van tijd weer zal afnemen.
Geen dekking voor verhoging
GroenLinks wil weten of het een mogelijkheid is dat de maximum-uurtarieven nog verder worden verhoogd in 2019. Staatssecretaris van Ark zegt daar geen voorstander van te zijn. ‘Het verder verhogen van de maximum uurprijs heeft het risico in zich dat de tarieven voor de dagopvang in de markt zich hoe dan ook naar deze uurprijs toe bewegen, waardoor de tarieven wellicht hoger worden dan noodzakelijk. Bovendien is voor het verhogen van de maximale uurprijs geen additionele dekking.’
Verhoging maximum-uurtarief
GroenLinks vraagt of Van Ark kan aangeven wat de maximum-uurtarieven van dagopvang worden als zij wel uitgaat van het Buitenhek-onderzoek. Van Ark komt dan uit op een uurtarief van € 8,20. Dit is 18 cent hoger dan het huidige ontwerpbesluit. De staatssecretaris denkt dat het effect van een dergelijke verhoging zal zijn dat het gemiddelde uurtarief ook gaat stijgen. Ouders zullen hiervan de dupe zijn, denkt zij, omdat elke cent dat boven het maximum-uurtarief uitkomt volledig voor rekening van de ouder zelf komt. ‘Per saldo leidt dit tot een lichte verslechtering van de inkomenseffecten’, antwoordt Van Ark. ‘Bij twee kinderen op de dagopvang kan dit oplopen tot circa 0,2%-punt koopkrachtverslechtering. Een dergelijke verhoging van de maximum-uurprijs zou structureel 30 miljoen euro extra kosten’, vult ze aan.
