Minister Asscher van Sociale Zaken doet tot dusverre niets met de kritiek van VNG op hoe de harmonisatie van peuterspeelzalen en kinderopvang gefinancierd moet worden. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) noemt het niet juist dat de minister zonder instemming van de gemeenten ingrijpt in een lokale aangelegenheid. Jantine Kriens, voorzitter van de directieraad van VNG, wil dat de harmonisatieplannen uitgesteld worden. In december wordt de begroting van het ministerie van Sociale Zaken behandeld.
Met de harmonisatie worden kinderopvang en peuterspeelzaalwerk in elkaar geschoven en gaan aan dezelfde kwaliteitseisen voldoen. De invoering van de harmonisatie staat gepland voor 1 januari 2018. Lees meer >>
Sociale domein
Terwijl steeds meer taken in het sociale domein onder de verantwoordelijkheid vallen van gemeenten, wordt een voorziening voor peuters gecentraliseerd. De VNG noemt dit ‘een moeilijk verklaarbare stap’. ‘Juist in de peuterleeftijd kan zoveel winst worden behaald. Deze stap maakt het moeilijker voor gemeenten om de verbindingen te leggen met de rest van het sociale domein.’
Geen grip
De VNG maakt zich toch al zorgen om de beperkte sturingsmogelijkheid in het toekomstige peuterbeleid. Landelijk hebben ouders van ongeveer 78 procent van de peuters recht op kinderopvangtoeslag. Op deze groep heeft de gemeente straks geen sturingsmogelijkheid. ‘De maatschappelijke opdracht om ervoor te zorgen dat iedere peuters straks als volwassene kan participeren in de samenleving, wordt lastig als de gemeente onvoldoende grip heeft op een stevig preventiebeleid in de jongste jaren van kinderen.’
Nieuwe financiering
Het plan dat ouders die nu nog gebruikmaken van peuterspeelzaalwerk, straks te maken krijgen met de nieuwe financiering (via DUO) baart de VNG zorgen. ‘Er zal een groep ouders zijn voor wie de complexe procedure te ingewikkeld is met het gevolg dat zij hun peuter niet aanmelden.’
Stijgende kosten
Minister Asscher is van plan om 35 miljoen euro uit het gemeentefonds te halen omdat de kosten voor het Rijk, door het grote gebruik van kinderopvangtoeslag, toe zullen nemen. ‘Maar waarom is er in die berekening niet gekeken naar de stijgende kosten die de kwaliteitsverbetering met zich mee brengen?’, vraagt de VNG zich af.
Segregatie
De VNG vreest dat de hogere kosten voor peuterspeelzalen op het bordje van ouders terechtkomen. In tegenstelling tot het gewenste gelijke speelveld, ontstaat er juist een beperking van keuzemogelijkheden voor ouders. De VNG voorziet dat de harmonisatie de segregatie van kinderen alleen maar meer versterkt, net zoals in de kinderopvang is gebeurd. Daar nam de vraag naar opvang juist in achterstandswijken snel af. De sturing op deze belangrijke groep peuters wordt lastig. Het verschil tussen kinderen van werkende – en niet-werkende ouders neemt dan toe, verwacht de VNG.
Maatwerk
Terwijl er minder sturing mogelijk is, houden gemeenten wel de zorgplicht voor voldoende aanbod voor voorschoolse educatie. Kriens schrijft dat het plan van minister Asscher gemeenten in een spagaat brengt. Straks zijn gemeenten gedwongen om peuterspeelzalen te integreren in de kinderopvang. De VNG vraagt zich af of er nog wel ruimte overblijft voor maatwerk.
Nadelen van de markt
Een praktisch bezwaar is dat peuterspeelzalen straks onder een marktsector komen te vallen. Dat heeft effect op bijvoorbeeld maatschappelijke huurtarieven. Die moeten straks marktconform zijn. Daarmee komen jarenlange afspraken tussen gemeente en peuterspeelzaalorganisatie in het geding. Als gemeenten opvangplaatsen voor niet-toeslagpeuters moeten inkopen, zijn zij verplicht dit aan te besteden bij meerdere ondernemers.
In de min
Gemeenten krijgen wel iets terug voor het bereiken van de groep peuters die buiten de toeslagregeling vallen. Er komt 60 miljoen euro vrij voor het realiseren van een voorschools aanbod voor alle peuters. Maar dit aanbod is niet serieus te nemen, schrijft Kriens, nu er 35 miljoen euro uit het gemeentefonds wordt gehaald en 50 miljoen van het gemeentelijke onderwijsachterstandenbeleid. ‘Onder de streep komen gemeenten in de min te staan.’
Uitstel
Het is wat de VNG betreft helder dat alle bedenkingen ertoe moeten leiden dat de harmonisatieplannen uitgesteld moeten worden. ‘De ministeries kijken nog steeds te verkokerd naar de diverse jeugddossiers, en werken elkaar zelfs tegen, terwijl gemeenten meer en meer toewerken naar verbinding van de beleidsinzet op de dossiers.’
