Of het te doen is om de continuïteit en het economische belang (kinderopvang draagt bij aan een hogere arbeidsproductiviteit van vrouwen en bevordert de schoolprestatie van kinderen van laagopgeleide ouders) of ter bescherming van de kinderen (onder de 12 jaar kunnen kinderen immers niet gevaccineerd worden), feit is wel dat onze sector dit keer niet over het hoofd wordt gezien. Toch roept het ook vragen op. Wat betekent dit voor medewerkers die op de groep met kinderen werken?

We keken uit naar de komst van een vaccin. Maar toen het eerste coronavaccin in december 2020 groen licht kreeg in Nederland, was er naast vreugde ook wantrouwen. Niet iedereen kan of wil gevaccineerd worden. Daar kunnen principiële of religieuze redenen aan ten grondslag liggen, maar sommige mensen vinden het vaccin en de eventuele bijwerkingen gewoonweg (nog) niet te vertrouwen. Al voordat er een vaccin goedgekeurd was, waren er discussies omtrent de veiligheid en het al dan niet vaccineren tegen corona. Morele discussies, waaronder de discussie over een vaccinatieplicht versus de onaantastbaarheid van het lichaam.

‘Pedagogisch medewerkers houden over het algemeen niet van drang en dwang omdat ze uit ervaring weten dat je hier meestal het tegenovergestelde mee bereikt’

Pedagogisch medewerkers houden over het algemeen niet van drang en dwang omdat ze uit ervaring weten dat je hier meestal het tegenovergestelde mee bereikt. In ons werk gaat het om stimuleren en motiveren en wij hechten veel waarde aan respect voor de autonomie. Dit betekent dat ieder mens (dus ook hele jonge kinderen die dit nog niet zelf aan kunnen geven) recht heeft op eigen opvattingen, keuzes en leefwijze. Een kind dat zelf zijn jas aan wil doen, geven wij die ruimte. Een kind dat niet mee wil doen aan een activiteit, gaan wij daar niet toe dwingen. Wij vinden het belangrijk om kinderen te laten ervaren dat zij zonder dwang van anderen eigen beslissingen mogen nemen en dat ze zelf leren aan te geven wat zij wel en niet willen.

Van een vaccinatieplicht voor medewerkers in de kinderopvang is vooralsnog geen sprake. Wel doet zich de vraag voor of en hoe we een veilige omgeving kunnen blijven bieden aan kwetsbare en jonge kinderen, een groep die voorlopig nog niet gevaccineerd kan worden. Wij hebben daarmee een grote verantwoordelijkheid. En hoewel het coronavirus tot op heden bij kinderen een mild verloop heeft en zelden complicaties oplevert, kunnen kinderen met een chronische aandoening (bijvoorbeeld sikkelcelziekte of taaislijmziekte) ernstig ziek worden van het virus.

Ziekenhuizen en kindercentra moeten de ruimte krijgen om een veilige omgeving te kunnen bieden voor wie niet gevaccineerd is. Om die reden moeten leidinggevenden van deze instellingen dus weten of medewerkers gevaccineerd zijn, zo stelt Tweede Kamerlid Jan Paternotte van D66 in zijn opiniebijdrage in het Financieele Dagblad. ‘De vrijheid je niet te laten vaccineren betekent niet dat je het recht hebt de gezondheidsrisico’s voor anderen te vergroten’, aldus Paternotte.

Wie een club, evenement of festival bezoekt, kan om een vaccinatiebewijs of een recente negatieve testuitslag gevraagd worden om toegang te krijgen. De organisator van een evenement mag dus wel vragen of iemand gevaccineerd is, maar een werkgever niet.

Discussie over vaccineren is niet nieuw in de kinderopvang. Ik denk aan de moeizame totstandkoming van de initiatiefwet die moet regelen dat een kinderopvang niet-gevaccineerde kinderen mag weigeren. Een omstreden maatregel met een meer verplichtend karakter waarmee een kinderopvang organisatie dus mag vragen naar de vaccinaties van een kind, met als doel dat ouders kunnen kiezen tussen kinderopvangcentra die wel of niet kinderen toelaten die niet deelnemen aan het rijksvaccinatieprogramma. Tegelijkertijd is het een instrument om de risico’s op een uitbraak zo klein mogelijk te houden, door er voor te zorgen dat het aantal ongevaccineerde kinderen op een locatie in beeld is en beperkt kan worden. De kinderopvang mag vragen naar deze medische gegevens van een kind en niet-ingeënte kinderen weigeren.

Ook het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde dit jaar dat kinderdagverblijven een vaccinatie mogen eisen. Met deze uitspraak van het Hof en de ontwikkeling rondom het coronavirus, ontkomen we er niet aan ook na te denken en met elkaar in gesprek te gaan over het belang van het vaccineren van medewerkers in de kinderopvang. Als we daar open, weloverwogen en bewust mee omgaan, beschermen we de kinderen en elkaar en is een vaccinatieplicht helemaal niet nodig.