Laatst was het weer raak in de auto. Nietsvermoedend luisterde ik naar het NOS Radio-1 Journaal, toen onze branche voorbijkwam als opening van het bulletin. Het ging over het prijsplafond: een goede kandidaat voor het Van Dale-woord van 2023. En ik vroeg me af: is een prijsplafond bij nagenoeg gratis kinderopvang nu tegenstrijdig of niet?

Beleid schiet doel voorbij

De overheid vergoedt vanaf 2025 96 procent van een maximaaltarief dat door de overheid wordt vastgesteld. Daar moest ik even over nadenken, want kinderopvangorganisaties zijn ondernemingen met alle aspecten die daarbij horen. Zoals het hanteren van eigen tarieven. Dat kan niet anders, al is het maar omdat bijvoorbeeld kosten in het westen of oosten van het land anders zijn opgebouwd. En hoe werkt dit dan door, vroeg ik mezelf af? Stel: de overheid betaalt 96 procent tot een maximum van 10 euro per uur voor dagopvang. Wat gebeurt er dan als een organisatie een uurtarief hanteert van 13,50 euro? Dan blijft de rekening voor ouders 3,90 euro per uur. Voor ouders met lage inkomens is dan onbetaalbaar en allesbehalve ‘nagenoeg gratis kinderopvang’. En zo schiet het beleid een belangrijk doel, kansengelijkheid bevorderen, voorbij, bedacht ik in de auto.

Een prijsplafond de oplossing?

Hmm, is een prijsplafond dan de oplossing? Net als bij energie, waarbij de overheid het deel van de kosten dat boven het plafond zit vergoedt aan consumenten? En daar zit ‘m de crux; het prijsplafond kinderopvang zit weer net even anders in elkaar, begreep ik nadat ik het hele item had afgeluisterd.

In het geval van de kinderopvang vergoedt de overheid 96 procent van de kosten van het normtarief én het prijsplafond kinderopvang wil zeggen dat er een verbod is op het vragen van een hogere eigen bijdrage dan de afgesproken 4 procent aan ouders. Natuurlijk moeten alle details nog uitgewerkt worden – maar er is een essentieel verschil tussen een prijsplafond in de energie en in de kinderopvang. Pfff, blij dat ik dit even op de radio uitgelegd kreeg, want ik begon me toch behoorlijk zorgen te maken in mijn auto, tussen Deventer en Zutphen.

‘Laat arbeid nou eens wat meer lonen!’

Arbeid meer lonend maken

En los daarvan, realiseerde ik mij: laten we aandacht hebben voor meer wegen die naar Rome leiden. Ik deel graag twee ideeën. Allereerst: laat arbeid nou eens wat meer lonen! Werk je hard, dan betaal je veel belasting. Alle sectoren schreeuwen om personeel, ook de kinderopvang. En dan komt er ook nog eens een pensioengolf op ons af. Als je arbeid meer laat lonen, werk je ook nog eens direct aan meer kansengelijkheid. Want laten nou net de mensen met de kleinste portemonnees van inkomsten uit arbeid afhankelijk zijn – in plaats van rendement op vermogen of erfenissen.

Gemeenschapsdenken wakker kussen

Tweede idee, waar iedereen morgen al mee aan de slag kan, is het versterken van gemeenschapskracht. Ik las laatst een column met een mooie titel: ‘Wie kust het gemeenschapsdenken wakker?’ Wij werken, ook in onze kinderopvang, vanuit de werkprincipes van Asset Based Community Development (ABCD). We maken graag ruimte voor initiatieven, ideeën en energie van de wijk. Dat werkt twee kanten op. Het geeft reuring op onze locaties én bewoners ontmoeten elkaar. En dan gaan er betekenisvolle balletjes rollen. Voorbeeld is een kledingmarkt, op initiatief van ouders. Dat is leuk, maar in ABCD-termen vooral ook een aanleiding voor ontmoeting.

Als je elkaar leert kennen, ervaar je wat je deelt en voor elkaar kunt betekenen. Dan komt van het een het ander. Zo versterkt het sociaal weefsel in een buurt en gaan mensen samen meer doen. Elkaar naar het ziekenhuis rijden, voor elkaar koken, op elkaars kinderen passen. Mensen die een goed burencontact hebben, en het fijn vinden in hun buurt, leven gemiddeld gezonder, gelukkiger en langer. Mensen vinden twaalf keer zo snel een baan via hun eigen netwerk als via het UWV. Het zijn allemaal opbrengsten die ‘zomaar meekomen’ als het gemeenschapsdenken wakker wordt gekust. Ik ben ervan overtuigd dat we door te investeren in gemeenschapskracht toekomstige prijsplafonds helemaal niet meer nodig hebben.