Wat ik zo leuk vind aan kinderen is dat zij de wereld nog onbevangen bekijken. Dit levert vaak hilarische opmerkingen en situaties op. ‘’Wat een mooie dag voor slecht weer, Jens (4)’’ las ik via @omdenkennederland op Instagram. Geweldige opmerking toch? Kinderen denken in oplossingen en zien een ‘probleem’ juist als een uitdaging.

Tijdens een project dat ik vanuit mijn onderneming Projectbureau Buiten de Lijntjes gaf, bestudeerden de kleuters de materialen. Een van hen zei: ‘De takken zijn van een monster, ze hebben nagels.’ In zijn hand had hij een tak waar al knoppen van bladeren in zaten. Dit kind ziet dus niet als eerste een tak met knoppen, maar een monster. Op die fantasie kun je vervolgens inspelen door vragen te stellen over dat monster. Grote kans dat hij dan dat monster wil gaan maken. Een creatief proces is geboren. Luister dus goed naar wat kinderen zeggen.

Nu is dit creatieve proces ontstaan vanuit wat een individueel kind zegt tijdens het bestuderen van de materialen. Je kan als pedagogisch professional ook zelf een activiteit bedenken waarin jij een aanleiding geeft tot een creatief proces. Zelf gebruik ik hiervoor vaak kinderboeken, gedichten of verhalen. Wellicht is dit, als je wil uitproberen om creatieve processen te stimuleren, een toegankelijke manier van werken. Welk kinderboek of verhaal vind jij mooi?

‘Vul niks in voor kinderen. Het gaat over hun ideeën en fantasie, niet over die van jou’

Vaak kies ik een boek uit dat ik zelf ook erg leuk vond om te lezen als kind. Het voordeel hiervan is dat je dicht bij jezelf blijft waardoor je enthousiast bent. Dit positieve gevoel draag je op kinderen over. Lees het boek voor waarbij je interactie zoekt met kinderen over het verhaal. Gaat het over een vis in de zee, vraag dan bijvoorbeeld of ze kunnen zien hoe de vis zich voelt. Het voorlezen en praten over het verhaal zorgt ervoor dat kinderen in hun fantasie komen. Daarom is het belangrijk hier ruim de tijd voor te nemen. Laat los wat jij van het verhaal vindt, het gaat om wat kinderen vertellen.

Daarna bekijk je met de kinderen de materialen die je van tevoren al op een geordende manier hebt neergelegd. [In de blog ‘Hoe stimuleer je verbeeldingskracht en creativiteit‘ is te lezen hoe je materialen kiest die creativiteit stimuleren] Vraag vervolgens kinderen wat ze willen maken. Zijn ze wat ouder dan kan je een onderdeel pakken uit het boek en daarvan een ‘opdracht’ maken.

Een voorbeeld om je te helpen. Het boek ‘Ko de Kreeft versiert zijn huis’ heb ik eens gebruikt voor een project met jonge kinderen. Na het lezen en praten vroeg ik kinderen wat nog meer leuk zou zijn voor het versieren van het huis van Ko. Uiteraard had iedereen een ander idee. Na dit te hebben gehoord was de opdracht: nou, laten we dat dan gaan maken!

Op die manier geef je kinderen ruimte om in hun eigen fantasie te komen. Ze bedenken wat ze willen gaan doen en je geeft tegelijkertijd ook richting aan een creatief proces. Wat ontzettend leuk is om te zien zijn de verschillen in de werkjes die kinderen maken. Daarom de tip: maak met kinderen een tentoonstelling voor ouders en elkaar. Dan toon je die geweldige diversiteit en eigenheid aan de buitenwereld.

• Kies een kinderboek of verhaal dat jij zelf ook leuk vindt. Jouw enthousiasme werkt aanstekelijk bij kinderen.
• Praat over het verhaal en stel veel open vragen aan kinderen tijdens het lezen.
• Neem tijd om de materialen te bestuderen met kinderen. Wat zie je? Herken je iets? Wat vind je leuk om zometeen te gebruiken?
• Luister naar wat kinderen opmerken en speel hierop in. Vul niks in voor kinderen. Het gaat over hun ideeën en fantasie, niet over die van jou.

In een eerdere blog noemde ik poederwasmiddel als interessant materiaal om aan te bieden bij kinderen. Dit wil ik graag nuanceren door aan te geven dat je zo’n materiaal altijd onder begeleiding van jou als professional aanbiedt. Het is zeker geen materiaal dat kinderen vrij mogen pakken. Daarnaast gebruik ik het bij kinderen vanaf 4 jaar op de BSO. Focus ook altijd op het vooraf bestuderen van materialen. Dan ontdekken kinderen het poederwasmiddel en heb jij als professional de kans om te praten over de risico’s hiervan. Hierdoor gebruiken kinderen dit materiaal op een veilige manier. Uiteraard kun je als professional zelf kiezen of je zo’n materiaal, met een risico, wilt aanbieden.