De ontwikkeling van kunstmatige intelligentie gaat razendsnel. Je kunt het zo gek niet bedenken of AI kan het voor je doen. Toch zouden we daar volgens Ilona Boomsma, expert in leren, presteren en AI, niet blindelings op moeten vertrouwen.
‘Het is iedere keer weer een afweging waarvoor je een tool inzet. Privacy is hierin een hele belangrijke. Vooral in de kinderopvang. Veel mensen hebben niet door dat alles wat je tegen een taalrobot (bijv. ChatGPT) zegt, ergens in Amerika in een datacenter terecht komt.’

AI heeft ook voordelen

Aan de andere kant zijn de mogelijke voordelen enorm. Kunstmatige intelligentie wordt nu ook al gebruikt in de kinderopvang. Volgens Ilona biedt het ook veel kansen. ‘De mogelijke toepassingen van GenAI zijn groot. Bijvoorbeeld het overnemen van saaie administratieve zaken. Spreek iets in en kunstmatige intelligentie schrijft het voor je uit. Hij gooit er zelfs nog een pedagogisch sausje overheen als je dat wilt. Notulen? Verleden tijd. Ontwikkelplan? Het ligt er op maat in een handomdraai. Het werk wordt makkelijker, leuker en je hebt meer tijd voor waar het echt om draait: de kinderen.’

Weten wat je nog meer kunt doen met AI? Kom dan naar de Masterclass AI in de Kinderopvang

De vraag is niet wat, maar of

Dat klinkt inderdaad als een uitkomst, maar Ilona geeft aan dat er wel een aantal dingen zijn waar je rekening mee moet houden. ‘Het is niet zo zeer de vraag welke toepassingen mogelijk zijn, maar het is de vraag of je ze wel wilt gebruiken. Je kunt de meest ingewikkelde opdrachten geven en AI voert het binnen een paar seconden voor je uit.’ Ilona geeft een voorbeeld: ‘Als je een filmpje van de kinderen uploadt kan kunstmatige intelligentie je vertellen waar ze staan in hun ontwikkeling. Deze tool zou je adviezen kunnen geven over hoe je de kinderen verder kunt helpen. Je vertellen of ze een groei doormaken of juist ergens in vastlopen. En daarna het complete plan opstellen. Maar moeten we dat willen?’

AI slaat al jouw gegevens op

Dat klinkt enerzijds handig, maar aan de andere kant ook best eng toch? Daar is Ilona het mee eens: ‘De vraag is of we dit met zijn allen wel moeten willen. De potentie is enorm. Allereerst is er natuurlijk de privacy. Niet alleen bij het uploaden van foto’s filmpjes, maar ook als je een tekst schrijft met de namen van de kinderen. Mensen hebben niet door dat al die gegevens ergens anders worden bewaard. Er loopt nu een rechtszaak in Amerika die stelt dat alle gesprekken die worden gevoerd met ChatGPT verplicht moeten worden opgeslagen. Ook de tijdelijke gesprekken.’

Vertrouw op je eigen expertise

Daarnaast vindt Ilona het ook geen goed idee om dergelijke filmpjes te maken als dit wel binnen een beveiligde omgeving zou worden gedaan. ‘Ook dan en zelfs als de toestemming van ouders er is, zou ik wel drie keer achter mijn oren krabben voordat ik dit aan een computer zou overlaten. Iedere beweging van kinderen door een apparaat laten monitoren en analyseren. Daar moeten we echt voorzichtig mee zijn. Zeker met de hallucinaties en bias (Ingebouwde vooroordelen) die nog steeds in de modellen zitten.’

Kinderopvang op maat

Daarnaast wil Ilona wel benadrukken dat AI ons ook op een positieve manier zou kunnen helpen, mits er goed mee wordt omgesprongen. Ze schreef niet voor niets een boek over GenAI met de titel ‘Beter, leuker sneller.’
‘Kunstmatige intelligentie bestaat al best een lange tijd,’ vertelt ze. ‘Maar de taalrobot die ‘’alles’’ voor je kan uitschrijven heeft tot nu de meeste kansen voor een grote groep werkende mensen. Deze tool kun je ook inzetten binnen je werk in de kinderopvang. Denk bijvoorbeeld aan het maken van een dagverslag. Spreek het in en AI schrijft het voor je uit.’
Daarnaast zou AI volgens Ilona ook kunnen helpen om het activiteitenaanbod per kind aan te passen. ‘Je geeft een korte omschrijving van het kind, zonder namen of gegevens, en vertelt wat je diegene graag zou willen leren. AI analyseert je input en vertelt of het kind er klaar voor is. Ook krijg je meteen suggesties voor passende activiteiten. Op deze manier bied je passende kinderopvang op maat. Een goede prompt bespaart je zo uren werk.’

Maak er een podcast van

Ook zegt Ilona dat pedagogisch medewerkers via AI zelf ook tot nieuwe inzichten kunnen komen. ‘Denk bijvoorbeeld aan nieuwe wetenschappelijke onderzoeken omtrent pedagogiek. Vaak ingewikkeld om te lezen en niet heel toegankelijk voor pedagogisch medewerkers.
Je kunt AI vragen om hier in een handomdraai een toegankelijke en eenvoudige podcast van te maken. Ingewikkelde teksten worden dan op een simpele manier uitgelegd. Daarnaast kun je om voorbeelden vragen die je gelijk kunt uitvoeren op de groep. Daar hebben de kinderen echt iets aan. Tegelijkertijd is dit een manier om GenAI in te zetten, zonder dat je gevoelige data deelt. Er zijn genoeg toepassingen als deze te bedenken.’

De mogelijkheden zijn dus eindeloos. Toch is het volgens Ilona altijd belangrijk om zelf na te blijven denken. ‘Wat wil je wel- en niet aan een computer overlaten? Blijf jezelf bewust van wat kunstmatige intelligentie eigenlijk is en welke voor-en nadelen het heeft. Alleen dan kun je het op een veilige manier gebruiken. Dat vraagt om experimenteren, leren over de kansen én risico’s van GenAI en vooral: veel in gesprek te blijven met elkaar.’