Het is niet de bedoeling dat de pedagogisch coach aan de medewerkers gaat vertellen wat ze moeten doen, want dat weten de pm’ers zelf meestal heel goed. De coach komt allereerst kijken wat er in de groepen gebeurt: waar zijn de pm’ers mee bezig? Hoe kijken en luisteren ze naar de kinderen? Hoe is de sfeer in de groep? Buiten de groep gaat ze hierover met de pm’ers in gesprek. In zo’n gesprek zoeken de coach en de pm’ers samen naar verbindingen tussen het pedagogisch handelen van de pm’ers in de groep en de pedagogische taken van het kindercentrum. Tsja, dan komen er soms ‘lastige vragen’ waarmee pm’ers worden uitgedaagd om over zichzelf en hun relaties met kinderen na te denken. ‘Hoe reageerde je toen de kinderen zo druk waren aan tafel? Wat merkte je bij de kinderen? Zou je dit volgende keer weer zo doen?’

Tips

Soms verwachten de pm’ers tips van de pedagogisch coach, bijvoorbeeld hoe ze de kinderen ‘rustig krijgen’ aan tafel. Nog los van de vraag wat je je daarbij voor moet stellen, is zo’n kant-en-klaar recept om kinderen ‘rustig te krijgen’ meestal een trucje dat snel is uitgewerkt. Waar het om draait, zijn de relaties met de kinderen en hun omgeving. Zijn dit veilige relaties, respectvolle relaties, gestructureerde relaties en leerzame relaties voor de groepen? Als pm’ers hier bewust mee aan de slag gaan, groeit er – niet van vandaag op morgen, maar in de loop der tijd – een goed pedagogisch klimaat in de groep. Aan tafel ontstaat dan een veilige sfeer, met een goede structuur en persoonlijke ruimte voor iedereen.

Vertrouwensrelatie

De kern van het pedagogisch coachen is het onderlinge gesprek, de dialoog met de pedagogisch medewerkers. Voor de relatie tussen coach en pm’ers geldt hetzelfde als voor de relatie van de pm’ers met de kinderen: het moet een veilige, respectvolle, gestructureerde en leerzame relatie zijn. Een relatie waarin pm’ers niet afgerekend worden op alles wat ze zeggen, maar waarin ze zich veilig voelen en zichzelf durven laten zien. Een relatie waarin ze de ruimte krijgen om hun verhaal te doen en hun vragen te stellen.

Persoonlijke gevoelens

De pedagogisch coach toont begrip voor de emoties van pedagogisch medewerkers, maar daagt ze ook uit om daar niet in te blijven hangen, om ook kritisch naar zichzelf te kijken. In de groep mag niet alles om de persoonlijke gevoelens van die ene medewerker draaien: het gaat om de pedagogische taken van het kindercentrum. Die pedagogische taken vormen steeds de rode draad in de gesprekken, die geven structuur aan het gesprek. Samengevat: de pedagogisch coach is geen probleemoplosser, geen brandjesblusser, geen tovenaar, geen klaagmuur, geen vriendin of regelneef, therapeut of maatschappelijk werker, maar een professionele gesprekspartner. De pedagogisch coach daagt de pm’ers uit om over hun pedagogische taken in de kinderopvang na te denken.

Genoeg tijd?

Het klinkt prachtig, diepgaande gesprekken binnen een zorgvuldig opgebouwde vertrouwensrelatie, maar is daar wel tijd voor binnen de huidige wettige urenregeling voor pedagogisch coaches en de personeelskrapte in de hele sector? De wettelijke normen zijn inderdaad krap, maar organisaties kunnen zelf keuzes maken, waardoor de coaching-uren optimaal worden benut. Enkele tips:

• Zorg dat voor iedereen duidelijk is wat de pedagogische taken van de organisatie zijn en investeer in medewerkers die aan deze pedagogische taken werken.
• Geef de pedagogisch coaches een duidelijke plek in de organisatie, zodat ze efficiënt kunnen worden ingezet.
• Laat de coaches deelnemen aan intervisie- en scholingsbijeenkomsten, zodat ze de kneepjes van het vak leren.
• Ga versnippering in het werk van de pedagogisch coaches tegen door met een duidelijke jaarlijn/een jaarthema voor de coaching te werken.
• Werk met beproefde methoden zoals Video Interactie Begeleiding in de Kinderopvang.

Diepte investering

Deze tips leveren geen snelle resultaten of kant-en-klaar oplossingen. Pedagogisch coachen is een diepte investering in de ontwikkeling van de pedagogisch medewerkers. Als zij ervaren hoe de coach hen kan steunen bij het werk in de groepen, zullen ze enthousiast worden en meer plezier in hun werk krijgen. Want dat is wat pedagogisch medewerkers het liefste willen: echt met de kinderen bezig zijn en iets leren over pedagogiek. En dat is precies wat de kinderen nodig hebben: een vakbekwame pedagogisch professional.