De verkiezingen staan voor de deur. ‘Wie zijn dat mamma?’ vraagt mijn dochter met een bedenkelijk gezichtje als er wordt aangebeld. Het zijn een man en twee vrouwen met alle drie dezelfde groene windjacks aan. Hun wangen rood van de kou. ‘Hallo, mogen wij vragen of u al weet of u aanstaande woensdag gaat stemmen?’ Mijn dochter krijgt een papieren windmolentje aangereikt.
Op gemeentelijk niveau worden belangrijke keuzes gemaakt die van invloed zijn op kinderen. Sinds 1 januari 2015 is de complete jeugdzorg overgeheveld van de Rijksoverheid naar de gemeenten. Deze grote verantwoordelijkheid kwam bovenop de taken die gemeenten al hadden in het preventief lokaal jeugdbeleid, de jeugdgezondheidszorg en ondersteuning bij opvoedingsvragen.
Gemeenten zijn ook verantwoordelijk voor het toezicht en de handhaving op kinderopvang. Daarnaast spelen zij een cruciale rol in het aanbod van voorschoolse voorzieningen. Om kinderen met een onderwijsachterstand te helpen, bieden gemeenten speciale programma’s. Gemeenten krijgen financiële middelen van het Rijk om goed onderwijsachterstandenbeleid te voeren. Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) is onderdeel van het onderwijsachterstandenbeleid. Waar de nadruk op wordt gelegd en hoeveel middelen hiervoor beschikbaar zijn, wordt besloten in Den Haag en is elke regeerperiode weer anders, maar ook op gemeentelijk niveau worden de komende vier jaar besluiten genomen die gevolgen hebben voor de toekomst van kinderen.
Wie voor de toekomst van kinderen kiest, gaat sowieso stemmen
De grote gemeenten kregen tot nu toe het meeste geld om de kansenongelijkheid in het onderwijs te bestrijden, maar vanaf 2019 gaat dit veranderen en komen vooral de middelgrote en kleine gemeenten aan de beurt. Goed nieuws voor kansarme peuters in kleinere gemeenten, maar tegelijkertijd zorgelijk voor de grote gemeenten die, ondanks de mooie woorden over investeringen in onderwijskansen voor alle kinderen, vrezen dat een klein beetje geld meer voor de kleine gemeenten, een forse bezuiniging betekent op de voorzieningen in grote gemeenten. Zo dreigt het gedroomde ideaal van één basisvoorziening voor alle kinderen van 2 tot 4 jaar in het water te vallen.
Of toch niet? Onderwijs, peuterwerk en kinderopvang kunnen met een goede samenwerking nog veel bereiken. Ook gemeenten moeten blijven doorpakken en hun visie op het ontwikkelrecht voor alle kinderen omzetten in een toegangsrecht en stimuleren dat initiatieven hiertoe worden genomen. Gemeenten bepalen immers zelf welke kinderen ze extra willen ondersteunen en hoe de beschikbare middelen worden ingezet. Waar het kabinet kansen laat liggen, moet de gemeente ze weer oppakken. Dit vereist gemeenteraadsleden die echt werk willen maken van kansengelijkheid voor alle peuters en een college dat de regie neemt, een coördinerend wethouder aanstelt en de samenwerking tussen alle partijen die zich hiermee bezighouden bevordert.
Juist daarom moeten we allemaal gaan stemmen op 21 maart. Deze gemeenteraadsverkiezingen gaan meer dan ooit over kinderen en over jouw en mijn werk. Petje af voor al die lokale politici en vrijwilligers die het afgelopen weekend canvassend door de kou liepen, omdat zij oprecht vinden dat zaken in hun stad of dorp anders of beter kunnen. Ik zag ze staan op tochtige stations en pleinen, dapper het gesprek aangaand met mensen die hen uitmaken voor zakkenvullers en verwijten dat ze alleen maar bezig zijn met hun eigen belang. Maar hoe je er ook over denkt: pak die flyer aan, stel een vraag, kijk op het internet, volg een discussie in de media of praat er over met vrienden en collega’s. Wat zou jij in jouw directe leefomgeving willen veranderen en waarom? Wat vind je belangrijk? Wie voor de toekomst van kinderen kiest, gaat sowieso stemmen.
