Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties5

Wetenschappers schetsen ideaal opvoedklimaat

Dertien wetenschappers bogen zich, in opdracht van Childcare International, over de vraag wat een ideaal opvoed- en onderwijsklimaat is voor kinderen van 0-12 jaar. Zij pleiten voor twee afzonderlijke ontwikkelplannen voor de kinderopvang en het onderwijs die vloeiend in elkaar overlopen. ‘De basisschool moet oppakken wat er in de voorschool is ontwikkeld, anders verdwijnt het effect.’
Wetenschappers schetsen ideaal opvoedklimaat
Foto: ANP

Het initiatief voor dit project ligt bij Kinderopvangorganisatie Humanitas. Zij gaf Childcare International de opdracht om onderzoek te doen naar wat jonge kinderen nu eigenlijk echt nodig hebben om zich optimaal te kunnen ontwikkelen. Helaas is de werkelijkheid vaak dat de doelstelling van de kinderopvang en het onderwijs wordt vertroebeld door de waan van de dag: bezuinigingen, vraaguitval en discussies over de kwaliteit.

Op stap naar 2024

Dertien wetenschappelijke experts uit binnen- en buitenland gaven hun visie op het huidige en toekomstige opvoed- en onderwijsklimaat in Nederland. Onder hen Jeanette Doornenbal, Ruben Fukkink, Paul Leseman, Bas Levering en Paul Schnabel. Zij hebben allen kennis over voorschoolse voorzieningen, maar vanuit een andere hoek. Dat leidde tot dertien interessante interviews, gebundeld in het boek ‘Op stap naar 2024’.

Ontwikkelplannen

In het stappenplan zijn de belangrijke uitkomsten van het project samengebracht en gekoppeld aan concrete aanbevelingen voor de kinderopvang, het onderwijs, de overheid en beroepsopleidingen. De wetenschappers vinden dat kinderen van 0-6 jaar een heel andere behoefte hebben dan kinderen van 6-12 jaar. Kinderen in de eerstgenoemde groep hebben zorg, opvoeding en een brede educatie nodig. In de leeftijdscategorie 6-12 ligt de nadruk meer op gestructureerd leren en onderwijs. Voor beide leeftijdsfasen moeten rijksoverheid en werkveld afzonderlijke doelen en taken formuleren in de vorm van een pedagogisch en educatief ontwikkelplan. Deze moeten vloeiend in elkaar overlopen, vindt onder andere Maurice Crul. ‘De basisschool moet oppakken wat er in de voorschool is ontwikkeld, anders verdwijnt het effect.’

Vroeg- en Voorschoolse Educatie

Dat betekent dat kinderopvang en onderwijs goed met elkaar moeten samenwerken. Dit moet, vinden de wetenschappers, afhankelijk zijn van de noden en behoeftes van de kinderen en gezinnen die zij bedienen. Belangrijk is ook dat er voor jonge kinderen genoeg ruimte overblijft om te spelen. Want het belang van spel voor de ontwikkeling van kinderen valt nauwelijks te overschatten, vinden de wetenschappers unaniem. VVE wordt enigszins bekritiseerd door een aantal wetenschappers. Vooral de manier waarop het nu wordt ingericht. Onder andere Bert van Oers vindt het onlogisch om kinderen met een taalachterstand uit de reguliere groep te halen. Ruben Fukkink benoemt ook het belang van onderling contact tussen kinderen voor een snelle taalverwerving.

Er zijn, naast dit onderzoek van Kinderopvang Humanitas en Childcare International, meer partijen bezig om de toekomstvisie van de kinderopvang uiteen te zetten. Een voorbeeld daarvan is het project ‘Kindcentra 2020, ontwikkel de toekomst’ door Kopgroepen van bestuurders uit het primair onderwijs en de kinderopvang, de kopgroep Wethouders voor kindcentra en Het Kinderopvangfonds. Ook zij zetten een heldere stip op de horizon. Lees hier meer over dit plan >>

Leren lezen en schrijven

Kinderen leren in Nederland op school nu nog volgens een vaststaand ritme. Paul Leseman zou graag zien dat speel-leercontexten beter worden afgestemd op de ontwikkelingsfasen die kinderen doorlopen. Wetenschapper Anne van der Kooi benadrukt dat kinderen niet alleen op school leren, maar ook daarbuiten, tijdens sport en andere buitenschoolse activiteiten. Het Nederlandse onderwijs is nog erg gefocust op Cito- en PISA-scores. Maar dat staat het spelend leren voor kinderen in de weg. Wetenschapper Robin Alexander noemt Finland als inspirerend voorbeeld. Daar volgen kinderen pas vanaf hun 7e formeel onderwijs, kinderen scoren later toch goed op de PISA-scores. Het is dus efficiënter om te wachten met leren lezen en schrijven tot kinderen eraan toe zijn.

Meerjarenprogramma

Ook voor het beroepsonderwijs hebben de wetenschappers aanbevelingen, bijvoorbeeld meer differentiatie zoals een hbo-specialisatie voor het jonge kind. Er moet aandacht zijn voor vakbekwaamheid van toekomstig pedagogisch medewerkers en leerkrachten, maar daarnaast moet er aandacht zijn voor 21ste-eeuwse vaardigheden. Voor de overheid hebben de wetenschappers de suggestie: stel een meerjarenprogramma op waarin criteria worden opgenomen voor de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de kinderopvang, de specialisatie en diversificatie van opleidingen. Zij zeggen unaniem dat investeren in jonge kinderen altijd loont.

Bestel het boek Op stap naar 2024 hier >>

5 REACTIES

  1. Lees alle reacties
  2. Onderbrengen onder één bestuur is een goed idee waar overigens ook op kleine schaal mee geëxperimenteerd wordt. De moeilijkheid zit in het feit dat kinderopvang niet makkelijk onder te brengen is bij de scholen. Ontwikkeling van het jonge kind (0-4) is echt een andere tak van sport dan kinderen vanaf 4. Het is een gemiste kans de opgedane expertise (in praktijk en wetenschap) van de kinderopvang ondergeschikt te maken aan het onderwijs. Ik zeg; gelijkwaardig instappen, samen een visie vanuit het perspectief van het kind bepalen (i.t.t. denken vanuit het instituut) en samen iets nieuws opzetten.

  3. Na het lezen kreeg ik even een wild idee. Waarom start de overheid niet gewoon zijn eigen kinderopvang, zoals zij ook het onderwijs al in portefeuille hebben? Lekker alles onder hetzelfde bestuur, met dezelfde eindverantwoordelijke en alles uit dezelfde portemonnee?

Geef je reactie

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn. Heb je nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.