VVE en taalachterstanden

alle-amsterdamse-kinderen-tussen-twee-en-vier-jaar-naar-de-voorschool-of-kinderopvang

‘Alle Amsterdamse kinderen tussen twee en vier jaar naar de voorschool of kinderopvang’

In Amsterdam zullen scholen, kinderopvang en de gemeente gaan samenwerken om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren onder het motto 'Ongelijk investeren voor gelijke kansen'. Wethouder Marjolein Moorman van Onderwijs: ‘De beste school zou altijd de school om de hoek moeten zijn.’
VVE en taalachterstanden
1Kwaliteit-VVE.jpg

Kwaliteit VVE sterk gestegen

De investeringen in voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de 37 grootste gemeenten betalen zich uit. Zo is de kwaliteit van VVE de afgelopen vijf jaar sterk gestegen en hebben gemeenten hun VVE-beleid goed op orde.
Doelgroepkinderen.jpg

‘Doelgroep VVE is eigenlijk veel groter’

‘De kinderopvang kan een veel prominentere rol spelen in het voorkomen van ontwikkelingsachterstanden. Maar dan moeten de criteria voor doelgroepkinderen ook verruimd worden.'
1. Kwaliteitsmaatregelen Voorscholen.jpg

Effect VVE groot, vooral in één groep

VVE heeft een positief effect op het taalniveau van kinderen, vooral als zij in één groep zitten.
OESO-rapport

OESO-rapport: Nederlandse opvang onder de maat

De OESO heeft onze opvang internationaal vergeleken. De conclusie: er valt nog heel wat te verbeteren.
VVE in Utrecht werkt wel.jpg

Investeren in pm’ers maakt VVE effectiever

Investeren in de kwaliteit van VVE en de mensen die met deze programma’s werken, heeft zin.
Internationale Conferentie.jpg

Kinderthema’s moeten op Europese agenda

Nederland is dit jaar EU-voorzitter. Er zijn voldoende kinderthema’s die op de Europese agenda moeten staan.
VVE en taalachterstanden
'Uit de eerste gegevens vanhet enige langlopende onderzoek blijkt dat er positieve effecten zijn van educatieve kwaliteit en gerichte aandacht voor taalontwikkeling in de groepen met vve-programma's.'

Ministerie ziet wel effect vve

Stoppen met voor en vroegschoolse educatie is voor het ministerie van Onderwijs geen optie. Zij vindt het ook te vroeg voor deze conclusie. ‘Over het effect van vve in Nederland valt nog niks te zeggen, behalve dat de eerste resultaten van het langlopende pre-COOL onderzoek positief zijn.’
VVE en taalachterstanden
‘Gemeenten in een spagaat door harmonisatie’

‘Gemeenten in een spagaat door harmonisatie’

Terwijl gemeenten verantwoordelijk zijn voor het bereik van kinderen met een (taal)achterstand, wordt de peuterspeelzaal door de harmonisatie met de kinderopvang bij gemeenten weggehaald. De VNG heeft veel kritiek op de harmonisatieplannen en zet dit in een brief aan de Tweede Kamer op een rij.
VVE en taalachterstanden
'Laten we alsjeblieft het jaarlijkse halve miljard van de vve ten goede laten komen aan een kwaliteitsimpuls voor de IKC's. Geen segregatie

‘IKC is het alternatief voor falend vve-beleid’

Per jaar wordt een half miljard euro besteed aan vve. ‘besteed dat liever aan een kwaliteitsimpuls voor Integrale Kindcentra’, sprak hoogleraar Ruben Fukkink op het BOinK-congres. Daar werd het door BOink geïnitieerde onderzoek aangeboden aan SER-voorzitter Mariette Hamer.

Over vve en taalachterstanden

Taalachterstanden zo vroeg mogelijk voorkomen

Voor peuters met een taalachterstand is er vroeg- en voorschoolse educatie, ook kinderen zonder achterstand komen op de kinderopvang en de peuterspeelzaal met deze educatieve programma’s in aanraking. Pedagogisch medewerkers leren om peuters al op jonge leeftijd spelenderwijs en themagericht taal bij te brengen en meteen andere ontwikkelingsgebieden aan te spreken. Gemeenten krijgen subsidie om achterstanden aan te pakken. Hier gaat veel geld in om en er is nogal eens kritiek over de efficiëntie van de huidige VVE-methodieken. In dit dossier leest u meer over deze discussie en andere VVE-gerelateerde onderwerpen.

Lees meer

Bij een onderwijsachterstand presteert een kind met bepaalde omgevingskenmerken minder goed in het onderwijs in vergelijking met een kind met eenzelfde leerpotentieel, maar zonder die kenmerken. Het onderwijsachterstandenbeleid is gericht op het verminderen en voorkomen van onderwijsachterstanden. Binnen dit beleid krijgen peuters met een risico op een onderwijsachterstand door middel van voor- en vroegschoolse educatie spelenderwijs een stimulerend en taalrijk aanbod waarmee hun ontwikkeling op het gebied van taal, rekenen, motoriek, en op sociaal-emotioneel vlak op gestructureerde en samenhangende wijze wordt gestimuleerd. Het is de bedoeling dat deze deze kinderen een betere start op de basisschool (groep 3) maken en een toekomstige onderwijsachterstand mogelijk worden voorkomen of verminderd.

Randvoorwaarden
Voorschoolse educatie wordt aangeboden in VVE-groepen op kinderopvanglocaties of peuterspeelzaallocaties en is gericht op peuters tussen 2 en 4 jaar. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid ten aanzien van VVE. De randvoorwaarden voor de kwaliteit van VVE zijn geregeld in het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. De werking van dat Besluit is naar aanleiding van de cohortstudie pre-COOL geëvalueerd. Het is het eerste Nederlandse onderzoek waarin gebruik is gemaakt van een begintest en waarin peuters tussen 2 en bijna 6 jaar zijn gevolgd in hun ontwikkeling, vanaf het moment dat zij naar een voorschoolse voorziening gaan, tot op de basisschool.

Pre-COOL
Uit het pre-COOL onderzoek blijkt dat VVE eraan bijdraagt dat peuters uit de doelgroep hun achterstand grotendeels inlopen. Het onderzoek laat zien dat deelname aan VVE kan compenseren voor onvoldoende stimulatie in de thuisomgeving. Daarbij toont het onderzoek aan dat een hoge educatieve kwaliteit van de voorschoolse voorziening van belang is voor de ontwikkeling van de aandachtfunctie die een belangrijke voorspeller is voor latere schoolse vaardigheden. Ook uit internationaal onderzoek blijkt dat een hogere, met name educatieve, kwaliteit van voorschoolse voorzieningen leidt tot een betere sociale ontwikkeling, tot een grotere mate van zelfregulatie en tot beter ontwikkelde cognitieve vaardigheden.

Discussie over effectiviteit
Er is in Nederland veel discussie over de effectiviteit van VVE. Zo bleek uit een inventariserend onderzoek van hoogleraar Ruben Fukkink in 2015 dat VVE niet effectief is. Later liet hij in een eigen onderzoek zien dat VVE in combinatie met VIB wel effect sorteert. De overheid blijft onverminderd inzetten op een achterstandenbeleid met gebruikmaking van VVE. Wel worden de VVE-gelden de komende jaren op een andere manier verdeeld. De kleinere gemeentes krijgen meer en de grote gemeentes minder. Dit heeft tot veel protest van grote gemeenten geleid omdat zij inmiddels een infrastructuur hebben opgebouwd van voorscholen en VVE-klassen. Bezuinigigen betekent een gedeeltelijke afbraak van die voorzieningen.

Educatieve kwaliteit
Uit peilingen met betrekking tot de kwaliteit op Nederlandse kinderdagverblijven en peuterspeelzalen blijkt dat de pedagogische kwaliteit goed is, maar dat de educatieve kwaliteit verbetering behoeft. Zo scoorde ruim driekwart van de pedagogisch medewerkers (werkzaam op een kinderdagverblijf) een onvoldoende voor ontwikkelingsstimulering en begeleiding van interacties tussen kinderen. En ook op peuterspeelzalen waren deze educatieve vaardigheden gemiddeld genomen matig tot onvoldoende aanwezig. Ook uit een andere studie blijkt dat Nederlandse pedagogisch medewerkers wel goed in staat zijn om emotionele en gedragsondersteuning te bieden, maar moeite hebben met de educatieve ondersteuning van kinderen. Om de effecten van VVE te verhogen, zijn enkele maatregelen nodig.

Aanpassingen Besluit
De aanpassingen van het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie zetten in op verhoging van de kennis en vaardigheden van de beroepskracht VVE, een betere kwaliteitszorg op VVE-locaties en indirect op verbetering van het toezicht. Zo moet het taalniveau van pedagogisch medewerkers omhoog. Pm’ers die in VVE-groepen werken, moeten naar niveau 3F op de onderdelen Mondelinge Taalvaardigheid en Lezen.

Innovatiecentra VVE
Onderzoek speelt een rol in het zoeken naar factoren die de kwaliteit en effectiviteit van VVE verbeteren. Vanaf het schooljaar 2017/2018 wordt via innovatiecentra onderzoek gedaan naar (potentieel) succesvolle VVE-interventies in de praktijk. Uitbreiding van het aantal uren VVE wordt bijvoorbeeld gezien als een manier om de effectiviteit van VVE te vergroten. Maar deze maatregel is kostbaar en de effectiviteit ervan hangt naar verwachting mede af van de kwaliteit van het aanbod. Binnen de innovatiecentra kan onderzocht worden in hoeverre, op welke manieren en in welke omstandigheden het aantal uren VVE van invloed is op de effectiviteit ervan. Deze innovatiecentra spelen ook een rol bij het delen van wetenschappelijke kennis en goede voorbeelden, zo is te lezen in de toelichting op het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie.

Uitgelicht congres

Masterclass Opvallend gedrag bij kinderen

Hotel de Reehorst

Congres Samenwerken in het netwerk

Hotel van der Valk Veenendaal