VVE en taalachterstanden

Samen van Start. Achterstanden snel inlopen

Samen van Start is een integrale aanpak om achterstanden bij peuters en kleuters zo vroeg mogelijk in te lopen. Kinderopvang en school werken hierbij nauw samen én er is een belangrijke rol voor ouderbegeleiders, buurtmoeders en bijvoorbeeld de welzijnsorganisatie en de bibliotheek.
VVE en taalachterstanden
peuteropvang

Het bereik van VE verhogen: maar hoe?

Om onderwijsachterstanden te voorkomen investeert het Rijk jaarlijks ruim 500 miljoen euro. Het grootste gedeelte van deze middelen gaat naar het VE-aanbod voor peuters. Ouders van doelgroepkinderen worden aangespoord hun kind te plaatsen op een kinderdagverblijf of peuteropvang met VE-aanbod. Toch kiest ongeveer één op de vijf ouders ervoor om hun geïndiceerde kind níet naar een VE-locatie te brengen. Hoe kunnen gemeentes het bereik verhogen?

Kwaliteit voorschoolse educatie: stabiel gebleven, wel verschil in voorscholen

De Inspectie van het Onderwijs onderzocht in 2022 weer de kwaliteit van de voorschoolse educatie in Nederland. Die blijkt ten opzichte van 2017 stabiel gebleven ondanks de coronapandemie en het toenemende personeelstekort. Uit de resultaten blijkt wel een verschil in onder meer de educatieve kwaliteit tussen voorscholen. Zo kan het aanbod op ongeveer een kwart van de voorscholen beter worden afgestemd op de ontwikkeling van de kinderen.
IKC's
kind naar school

Onderzoek: deze factoren vergroten de kans op een goede start op de basisschool

Bij sommige kinderen verloopt de start op het basisonderwijs niet zo soepel. Onderzoeks- en adviesbureau Sardes heeft een wetenschappelijk kader geschetst om de start op school voor deze kinderen te verbeteren. Want welke kinderen hebben een minder goede start? Waardoor komt dit? En nog belangrijker: hoe kunnen kinderopvang- en onderwijsprofessionals (het begin van) de schooltijd voor deze kinderen verbeteren?

Column – Helaas niets nieuws onder de zon

'Verplicht vaccineren voor toegang tot kinderopvang', 'Wie brengt nu een baby naar de kinderopvang?': koppen uit de Volkskrant en Het Parool. Niet van decennia geleden, maar van afgelopen weken.

Achterstandsgeld gelijkmatiger over gemeenten verdeeld

Minister Arie Slob van Onderwijs heeft gekozen. Vanaf 2019 wordt het onderwijsachterstandsgeld anders over gemeenten en scholen verdeeld. Doordat er extra geld beschikbaar is, gaan veruit de meeste gemeenten erop vooruit. Maar dat geldt niet voor alle gemeenten.

Nationaal debat over IKC’s en de rol van gemeenten

Nu de Rijksoverheid nog geen concrete stappen zet om kindcentra te realiseren, is het de grote vraag of gemeenten die handschoen zelf gaan oppakken. Daar gaat het debat over dat op 6 maart wordt georganiseerd.

Zo vergroot je de woordenschat van jonge kinderen

Steeds meer kindcentra hechten belang aan een doorgaande leerlijn van opvang naar basisschool. Kun je de woordenschat van jonge kinderen op de opvang vergroten? En zo ja, hoe doe je dat? Ellen Huijberts onderzocht het en geeft zes aanbevelingen.
Kansenongelijkheid kinderen.jpg

Overheid investeert in kansen achterstandskinderen

Minister Bussemaker en staatssecretaris Dekker willen voor altijd korte metten maken met ongelijke kansen voor kinderen.
Tweedeling onderwijs.jpg

Tweedeling onderwijs brengt schok teweeg

Het opleidingsniveau van ouders bepaalt mede naar welk niveau kinderen na de basisschool doorstromen.

Over vve en taalachterstanden

Taalachterstanden zo vroeg mogelijk voorkomen

Voor peuters met een taalachterstand is er vroeg- en voorschoolse educatie, ook kinderen zonder achterstand komen op de kinderopvang en de peuterspeelzaal met deze educatieve programma’s in aanraking. Pedagogisch medewerkers leren om peuters al op jonge leeftijd spelenderwijs en themagericht taal bij te brengen en meteen andere ontwikkelingsgebieden aan te spreken. Gemeenten krijgen subsidie om achterstanden aan te pakken. Hier gaat veel geld in om en er is nogal eens kritiek over de efficiëntie van de huidige VVE-methodieken. In dit dossier leest u meer over deze discussie en andere VVE-gerelateerde onderwerpen.

Lees meer

Bij een onderwijsachterstand presteert een kind met bepaalde omgevingskenmerken minder goed in het onderwijs in vergelijking met een kind met eenzelfde leerpotentieel, maar zonder die kenmerken. Het onderwijsachterstandenbeleid is gericht op het verminderen en voorkomen van onderwijsachterstanden. Binnen dit beleid krijgen peuters met een risico op een onderwijsachterstand door middel van voor- en vroegschoolse educatie spelenderwijs een stimulerend en taalrijk aanbod waarmee hun ontwikkeling op het gebied van taal, rekenen, motoriek, en op sociaal-emotioneel vlak op gestructureerde en samenhangende wijze wordt gestimuleerd. Het is de bedoeling dat deze deze kinderen een betere start op de basisschool (groep 3) maken en een toekomstige onderwijsachterstand mogelijk worden voorkomen of verminderd.

Randvoorwaarden
Voorschoolse educatie wordt aangeboden in VVE-groepen op kinderopvanglocaties of peuterspeelzaallocaties en is gericht op peuters tussen 2 en 4 jaar. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid ten aanzien van VVE. De randvoorwaarden voor de kwaliteit van VVE zijn geregeld in het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. De werking van dat Besluit is naar aanleiding van de cohortstudie pre-COOL geëvalueerd. Het is het eerste Nederlandse onderzoek waarin gebruik is gemaakt van een begintest en waarin peuters tussen 2 en bijna 6 jaar zijn gevolgd in hun ontwikkeling, vanaf het moment dat zij naar een voorschoolse voorziening gaan, tot op de basisschool.

Pre-COOL
Uit het pre-COOL onderzoek blijkt dat VVE eraan bijdraagt dat peuters uit de doelgroep hun achterstand grotendeels inlopen. Het onderzoek laat zien dat deelname aan VVE kan compenseren voor onvoldoende stimulatie in de thuisomgeving. Daarbij toont het onderzoek aan dat een hoge educatieve kwaliteit van de voorschoolse voorziening van belang is voor de ontwikkeling van de aandachtfunctie die een belangrijke voorspeller is voor latere schoolse vaardigheden. Ook uit internationaal onderzoek blijkt dat een hogere, met name educatieve, kwaliteit van voorschoolse voorzieningen leidt tot een betere sociale ontwikkeling, tot een grotere mate van zelfregulatie en tot beter ontwikkelde cognitieve vaardigheden.

Discussie over effectiviteit
Er is in Nederland veel discussie over de effectiviteit van VVE. Zo bleek uit een inventariserend onderzoek van hoogleraar Ruben Fukkink in 2015 dat VVE niet effectief is. Later liet hij in een eigen onderzoek zien dat VVE in combinatie met VIB wel effect sorteert. De overheid blijft onverminderd inzetten op een achterstandenbeleid met gebruikmaking van VVE. Wel worden de VVE-gelden de komende jaren op een andere manier verdeeld. De kleinere gemeentes krijgen meer en de grote gemeentes minder. Dit heeft tot veel protest van grote gemeenten geleid omdat zij inmiddels een infrastructuur hebben opgebouwd van voorscholen en VVE-klassen. Bezuinigigen betekent een gedeeltelijke afbraak van die voorzieningen.

Educatieve kwaliteit
Uit peilingen met betrekking tot de kwaliteit op Nederlandse kinderdagverblijven en peuterspeelzalen blijkt dat de pedagogische kwaliteit goed is, maar dat de educatieve kwaliteit verbetering behoeft. Zo scoorde ruim driekwart van de pedagogisch medewerkers (werkzaam op een kinderdagverblijf) een onvoldoende voor ontwikkelingsstimulering en begeleiding van interacties tussen kinderen. En ook op peuterspeelzalen waren deze educatieve vaardigheden gemiddeld genomen matig tot onvoldoende aanwezig. Ook uit een andere studie blijkt dat Nederlandse pedagogisch medewerkers wel goed in staat zijn om emotionele en gedragsondersteuning te bieden, maar moeite hebben met de educatieve ondersteuning van kinderen. Om de effecten van VVE te verhogen, zijn enkele maatregelen nodig.

Aanpassingen Besluit
De aanpassingen van het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie zetten in op verhoging van de kennis en vaardigheden van de beroepskracht VVE, een betere kwaliteitszorg op VVE-locaties en indirect op verbetering van het toezicht. Zo moet het taalniveau van pedagogisch medewerkers omhoog. Pm’ers die in VVE-groepen werken, moeten naar niveau 3F op de onderdelen Mondelinge Taalvaardigheid en Lezen.

Innovatiecentra VVE
Onderzoek speelt een rol in het zoeken naar factoren die de kwaliteit en effectiviteit van VVE verbeteren. Vanaf het schooljaar 2017/2018 wordt via innovatiecentra onderzoek gedaan naar (potentieel) succesvolle VVE-interventies in de praktijk. Uitbreiding van het aantal uren VVE wordt bijvoorbeeld gezien als een manier om de effectiviteit van VVE te vergroten. Maar deze maatregel is kostbaar en de effectiviteit ervan hangt naar verwachting mede af van de kwaliteit van het aanbod. Binnen de innovatiecentra kan onderzocht worden in hoeverre, op welke manieren en in welke omstandigheden het aantal uren VVE van invloed is op de effectiviteit ervan. Deze innovatiecentra spelen ook een rol bij het delen van wetenschappelijke kennis en goede voorbeelden, zo is te lezen in de toelichting op het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie.

Uitgelicht congres

Masterclass Opvallend gedrag bij kinderen

Hotel de Reehorst

Congres Samenwerken in het netwerk

Hotel van der Valk Veenendaal