vraaguitval & krimp

Het toezicht op de kinderopvang is verbeterd. In 2013 is 92 procent van de wettelijk verplichte inspectie uitgevoerd. Dit was in 2011 nog 86 procent. Het grootste deel van de kinderopvanglocaties (60 procent) voldoet in één keer aan de gestelde kwaliteitseisen. De overige 40 procent heeft één of meerdere tekortkomingen. Dat komt vooral voor bij peuterspeelzalen en kinderdagverblijven.

Geert de Wit, directeur van kinderopvangorganisatie Kinderstad in Tilburg dacht net als veel anderen dat de bodem van de kinderopvangput begin 2014 wel bereikt was. Maar de dalende lijn zet nog steeds door, misschien wel tot in 2015. De Wit is bang dat nóg meer krimp de kwaliteit van de kinderopvang niet ten goede komt en roept de hulp in van de overheid.

Er zijn dit schooljaar ruim 20.000 kinderen minder naar een basisschool of speciaal onderwijs gegaan dan in het vorige schooljaar. Dat blijkt volgens de Algemene Onderwijsbond (AOb) uit cijfers van het ministerie van Onderwijs. Dat komt aan de ene kant door krimp van de bevolking in onder meer Drenthe, Limburg en Zeeland. Aan de andere kant zijn er veel leerlingen naar een gewone basisschool gegaan in plaats van naar een speciale basisschool.

Na schooltijd spelen kinderen het liefst met vriendjes. Toch vinden lang niet alle kinderen aansluiting op de groep in de klas. Kinderen moeten minimaal een keuze kunnen maken uit vijf kinderen voor het aangaan van sociale relaties, zo ontdekte onderzoeksbureau Vyvoj. In kleine klassen of klassen met combinatiegroepen is dit een stuk lastiger. Vyvoj adviseert scholen daarom om samen te gaan werken met de buitenschoolse opvang om kinderen na schooltijd speelmogelijkheden te bieden.

De Vereniging Agrarische Kinderopvang verwelkomt, ondanks deze tijden van krimp, nieuwe leden. Het totale ledenaantal van 52 is bescheiden, maar de tien recent aangesloten organisaties tonen aan dat agrarische kinderopvang nog steeds in de lift zit.

Gastouders vangen anno 2014 ongeveer hetzelfde aantal kinderen op met minder mensen. Dat wordt duidelijk uit de kwartaalcijfers van het Ministerie van Sociale Zaken. Het aantal kinderen dat gastouders opvangen, is ongeveer gelijk gebleven met 2013, maar het aantal gastouders nam in een jaar tijd af met vierduizend.

Het SCP-rapport 'Krimp in de kinderopvang' gaat niet alleen over vraaguitval, maar ook over hoe ouders de kinderopvang waarderen. Deze cijfers zijn gemiddelden voor de hele kinderopvang. Gastouderbureau 4Kids vroeg het Sociaal Cultureel Planbureau naar de uitgesplitste cijfers per opvangvorm. Daaruit blijkt dat gastouderopvang gemiddeld het hoogst wordt gewaardeerd met het cijfer 8,5.

Regels zijn regels zou je denken. Toch is er in de kinderopvang ruimte om af te wijken van geldende kwaliteitseisen, mits je een zogenoemd 'gelijkwaardig alternatief' hanteert. Bureau Bartels deed in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken onderzoek naar de hoeveelheid van zulke gelijkwaardige alternatieven in de kinderopvang. In de dagopvang komen 32 en in de bso 53 alternatieven voor die worden gedoogd door de inspectie. Organisaties krijgen nog tot 1 juli 2017 de gelegenheid om zich aan te passen aan de bestaande regels.

Nederland vergrijst en ontgroent. Vrouwen krijgen niet alleen later kinderen, maar gemiddeld ook minder dan de noodzakelijke 2,1 kind per vrouw. 'Dat kan rampzalig uitpakken voor de economische ontwikkeling', betoogt econoom Coen Teulings. Emeritus hoogleraar Bernard van Praag is het met Teulings eens en vindt dat het tijd is voor een debat over een 'pro-natalistische politiek'. Maar daarvoor moeten voorwaarden zoals goedkope kinderopvang wel in orde zijn.