Drie vrouwen kijken in een lokaal naar een beeldscherm. Ze zien beelden met interacties tussen twee van hen en de kinderen uit de groep. ‘Kijk, kom ik eraan om te helpen, blijken de kinderen al begonnen te zijn’, observeert de leerkracht. ‘Ze kunnen het gewoon zelf!’ Voortaan zal ze het eigen initiatief van de kinderen beter ondersteunen, besluit ze. Ook de pm’er naast haar heeft iets opgestoken: ‘Ik ga meer benoemen.’

Enthousiast
Vorig jaar zette Korein Groep samen met het Eindhovense scholenbestuur SKPO iets nieuws op: brede scholen waarin leerkracht en pm’er aan de hand van video-interactiebegeleiding (VIB) praten over de kinderen en hun ontwikkeling. De organisaties werkten al een tijdje samen in brede scholen. Samenwerking tussen twee verschillende beroepsgroepen gaat niet vanzelf, beseften de initiatiefnemers. ‘Daarom besloten we om de VIB-methode in te zetten’, vertelt Monique Konings, specialist VIB bij Korein. ‘Zo kunnen beroepskrachten samen kijken hoe ze met kinderen communiceren en werken.’ 

VVE-coördinator
Elk van de 22 deelnemende scholen maakt acht uur per week gebruik van een VVE-coördinator, betaald door de gemeente. Die coördinator, opgeleid in VIB, bespreekt wekelijks met leerkrachten en pm’ers de door collega’s gemaakte opnamen. Alle beroepskrachten van de kinderopvang en de vroegschool doen mee. De betrokkenen zijn enthousiast; onlangs werd besloten dat meer scholen zullen volgen. 

Doelgericht
Korein Groep is een van de grondleggers van VIB, een bewezen effectieve methode die alweer dertig jaar bestaat. De organisatie is licentiehouder van de opleiding tot VIB’er. Alle vaste medewerkers zijn erin opgeleid. Uitgangspunt van de methode is dat kinderen vanaf hun geboorte talenten hebben en dat in hun gedrag laten zien. ‘Maar beroepskrachten, of ze nu in de kinderopvang werken of op school, werken heel doelgericht’, vertelt Konings. ‘Zij willen van A naar B. Wij zeggen: ga nou eens achter de camera staan en kijk wat kinderen uit zichzelf doen. Dan zie je ineens veel creativiteit en initiatief.’ 

Voorbeeld
Een voorbeeld: een leerkracht die met een groepje kinderen gaat rekenen. Ze heeft materialen bij zich. ‘Kijk, je ziet dat de kinderen met moeite hun handjes bij zich houden, want ze willen aan de slag’, licht Konings toe. ‘Maar de juf wil de leiding houden. Ze deelt de houten cijfertjes uit, terwijl de kinderen die ook zelf kunnen pakken.’ Bij een volgende scène is een kind te zien dat snel klaar is met haar taak en daarna gaat zitten wachten. ‘Zonde, ze zou gewoon iets anders kunnen gaan doen. Er wordt hier onnodig gewacht. Daar kun je het over hebben.’

Initiatief van kinderen volgen
In een ander voorbeeld heeft de pm’er de opdracht gekregen om mee te spelen in een speelhoek. Ze weet niet goed hoe en stelt wat vragen, met als resultaat glazige blikken en een stilgevallen spel. ‘Daaruit blijkt hoe belangrijk het is om het eigen initiatief van kinderen te volgen’, zegt Konings. ‘Pas daarna geef je leiding.’ In een volgend fragment zit een pm’er in een keukenhoek met een groepje kinderen. Als een van hen iets vertelt, gaat ze daarin mee. ‘Daarmee voelt het kind zich ontvangen en begrepen. De pm’er benoemt wat er gebeurt, geeft er woorden aan. Straks komen ook de andere kinderen aan de beurt.’  

Respect
Het was vorig jaar nog spannend hoe deze vorm van samenwerking zou uitpakken. Pm’ers hebben de neiging om op te kijken tegen het onderwijs. Omgekeerd hebben leerkrachten weinig zicht op wat er gebeurt in de kinderopvang. Gaandeweg kregen leerkrachten juist veel respect voor de ervaring van pm’ers met het spelende jonge kind. En op hun beurt leerden pm’ers hoe ze didactiek dagelijks kunnen toepassen, in het besef dat kinderen het ook leuk vinden om te leren. Daarnaast wordt er als vanzelf meer samengewerkt tussen de beroepskrachten in de brede scholen, merkt Konings. ‘Waar leerkrachten en pm’ers voorheen aparte ruimtes hadden en alles apart deden, drinken ze nu regelmatig samen koffie en wisselen ze materiaal uit.’ Met VIB heeft de VVE-coördinator een instrument om binnen de brede school de ontwikkeling van beroepskrachten gaande te houden, en de inhoudelijke lijn tussen voor- en vroegschool te bevorderen. Niet voor niets neemt de IKC-adviseur van Korein haar collega regelmatig mee naar partijen die een nieuwe IKC willen opzetten.

Lachende gezichten
Organisaties die ook hiermee in hun brede school aan de slag willen, zijn gebaat bij een gemeente die er VVE-gelden aan wilt besteden. Dat is niet altijd het geval, merkt Konings. Een ander mogelijk obstakel is dat ervaren medewerkers zich kunnen verzetten. ‘Sommigen zeggen: ik zit al vijftig jaar in het vak, wat heb ik nog te leren? Wij antwoorden dan dat hun collega’s in ieder geval van hen kunnen leren. En uiteindelijk steken ze er zelf natuurlijk ook wel wat van op.’Het mooist aan deze methode is dat hij zo goed inspeelt op wat pm’ers en leerkrachten beweegt: het kind. ‘Uiteindelijk gaat het over passie’, zegt de VIB-coördinator. ‘Dat maakt het heel lichtvoetig. Laatst gaf ik een presentatie op een congres over VIB in brede scholen. Bij het vertonen van de beelden keek ik even de zaal in. Ik zag allemaal lachende gezichten.’