Na de Amsterdamse zedenzaak (misbruik door pm’er Robert M.) werd de continue screening in de kinderopvang ingevoerd. Sinds 2013 wordt van ongeveer 180.000 professionals (en in het geval van huisgenoten ook hun volwassen huisgenoten) bekeken of zij strafbare feiten begaan die een belemmering vormen voor het werken met jonge kinderen.

Uitbreiding

Met het personenregister wordt de gecontroleerde groep uitgebreid naar circa 200.000. Ook stagiaires, vrijwilligers en al het bezoek dat vaker dan een half uur per drie maanden op de opvanglocatie aanwezig is, moet zich dan laten registreren in het personenregister. Buitenhek zet uiteen wie er tot de screening behoort: ruim 150.000 kinderopvangprofessionals waarvan 37.000 gastouder zijn en daar horen ongeveer 28.000 huisgenoten bij.

Signalen

De Raad van State liet zich in 2013, bij de aanvang van de continue screening, kritisch uit. Nu Buitenhek in de resultaten van de continue screening is gedoken, geeft het onderzoeksbureau de Raad met terugwerkende kracht gelijk. In 2016 leverde de screening van 180.000 personen 48 signalen op. Die hadden in de meeste gevallen betrekking op een huisgenoot van een gastouder (vaak de volwassen thuiswonende kinderen) en in geen enkel geval ging het om een houder. In totaal besloeg 80 procent van de meldingen iemand vanuit de gastouderopvang.

Mannen

Buitenhek zag ook dat twee misbruikzaken, die van Robert M. in Amsterdam en die van Bart C dit jaar in De Bilt, niet voorkomen hadden kunnen worden door de continue screening. Zij hadden allebei een Verklaring Omtrent Gedrag en kwamen buiten de opvang vooralsnog niet in opspraak. In Nederland zijn alle misbruikincidenten in de kinderopvang bovendien tot nu toe door een man gepleegd, schrijft Buitenhek. Ook buiten de kinderopvang zijn alle straffen en maatregelen (550 in totaal) voor ontucht met minderjarigen de afgelopen tien jaar door de rechter opgelegd aan mannen. Het continue screenen van zo’n omvangrijke groep mensen, die ook nog eens voor het overgrote deel uit vrouwen bestaat, is dan niet effectief of ‘disproportioneel’ zoals de Raad van State al oordeelde.

Kosten

‘Is het de grote investering dan wel waard?’, vraagt Buitenhek zich af. Allereerst: wat kost continue screening en het personenregister? De investering in het systeem voor continue screening werd in 2015 nog geraamd op 6,1 miljoen euro, maar die is inmiddels bijgesteld naar bijna 12 miljoen euro. Verder zijn de structurele kosten per jaar vanaf 2018 geraamd op ongeveer 600.000 euro. Buitenhek concludeert dat er sprake is van een budgetoverschrijding van 100 procent en verwacht dat de kosten vanaf 2018 alleen nog maar verder op gaan lopen.

Conclusie

Het doel van continue screening was om Robert M. affaires in de kinderopvang te voorkomen. Maar Buitenhek concludeert: ‘Op basis van bovenstaande feiten kunnen we vaststellen dat dit systeem én de geplande uitbreiding ervan niet alleen het gezond verstand, maar inmiddels ook het budget ruimschoots te boven gaat. Dat budget kan effectiever besteed worden met een veel meer doelgerichte aanpak.’

Buitenhek is niet de enige die vraagtekens zet bij het personenregister. Sebastiaan Dekkers van Platform Gastouderopvang: ‘Veiligheid is belangrijk, maar dit schiet mogelijk zijn doel voorbij.’ Lees hier zijn uitgebreide reactie en die van gastouders