Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Kleutertoets kan ontwikkeling kind niet voorspellen

Kleutertoetsen kunnen een grove inschatting geven van het niveau van een kind. Maar de uitkomsten van slechts één of twee testen zijn niet zeker genoeg om de verdere reken- of taalontwikkeling van het kind te voorspellen.
Fotolia

Dat schrijft onderzoeker Niek Frans in zijn promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

In zijn onderzoek probeerde hij te achterhalen hoe scores op de Cito-kleutertoetsen zich verhouden tot latere uitkomsten en hoe leerkrachten de bruikbaarheid van deze toetsen ervaren. Voor het onderzoek analyseerde hij de toetsgegevens van meer dan 1.800 kinderen van 77 scholen over een periode van 5 jaar. Daarnaast interviewde hij docenten.

Toetsresultaten niet stabiel

Uit het onderzoek komt naar voren dat kleutertoetsen een inschatting kunnen geven van het niveau van een kind ten opzichte van andere kinderen, maar dat de toetsresultaten per kind niet stabiel zijn. Dit maakt het volgens de onderzoeker lastig om aan de hand van een dergelijke toets het niveau van een kind betrouwbaar vast te stellen. Het is daardoor nog moeilijker om iets te zeggen over de groei die een kind zal laten zien. Frans concludeert dat de toetsen hierdoor slechts in beperkte mate kunnen worden gebruikt om vroegtijdige taal‐ en rekenproblemen te signaleren.

Toetsen worden leidend

Daarnaast stelt Niek Frans vast dat leerkrachten de toetsen niet uitsluitend zien als instrumenten van controle en dat sommigen de toetsen gebruiken als ondersteuning van hun eigen oordeel. Uit het onderzoek blijkt echter ook dat leerkrachten de toetsen soms leidend laten worden. Lage scores worden vaak als onvoldoende gezien en kunnen als afstraffing ervaren worden wanneer kinderen niet boven een laag niveau uitstijgen ondanks een gemiddelde groei. ‘Dit idee dat onder gemiddeld gelijk is aan onvoldoende wordt bekrachtigd door de brede definitie van risicoleerlingen in de handleiding – de laagst scorende 25% – en het bijbehorende kleurenschema. Dit systeem motiveert leerkrachten om kinderen uit de rode zone te krijgen of te houden, wat gepaard gaat met aanpassingen in het onderwijsaanbod en onvermijdelijk met norminflatie.’

Kleutertoets afgeschaft

De laatste jaren zijn de spanningen rondom het gebruik van gestandaardiseerde en genormeerde toetsen bij kleuters toegenomen. In 2017 besloot de regering dat kleutertoetsen per 2021 afgeschaft worden. De toetsen worden vanaf dan niet meer opgenomen in het kindvolgsysteem.

Sprongsgewijze ontwikkeling

Een belangrijke motivatie voor het gebruik van kleutertoetsen komt voort uit onderzoek dat aantoont dat ontluikende schoolse (i.e. taal‐  en reken)vaardigheden de sterkste voorspellers zijn voor latere schoolse vaardigheden, schrijft de onderzoeker. ‘Als toetsen gebruikt kunnen worden om problemen in de ontwikkeling van ontluikende schoolse vaardigheden te onderkennen, zouden potentiële problemen op latere leeftijd mogelijk al vroeg ondervangen kunnen worden. Meerdere onderzoeken geven daarbij aan dat vroegtijdig ingrijpen over het algemeen tot betere resultaten leidt dan op een latere leeftijd remediëren. Hoewel dit belangrijke argumenten zijn voor het toetsen van taal‐ en rekenvaardigheden bij kleuters is ook gebleken dat de ontwikkeling bij kleuters snel en sprongsgewijs verloopt, waardoor testresultaten op één moment mogelijk niet zoveel zeggen over latere prestatie. Dit maakt het lastig om kleuters betrouwbaar te toetsen.’

A captivating snapshot of standardized testing in early childhood: on the stability and utility of the Cito preschool/kindergarten tests>>


Cito ontwikkelt inmiddels een nieuw observatie instrument ‘Kleuters in beeld’. Het is mogelijk om mee te doen aan het kwaliteitsonderzoek – Rekenen voor dit nieuwe observatie-instrument, inschrijven kan via deze link.

 

Geef je reactie

Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn. Heb je nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.