Woensdag gaf minister Hugo de Jonge (VWS) het startsein gegeven voor het actieprogramma Kansrijke Start. Dit programma wordt gesteund door gemeenten, partijen uit de geboortezorg en ge jeugdgezondheidszorg.  Reden: Per jaar lopen 800-1700 baby’s het risico later uit huis te worden geplaatst omdat zij in zeer kwetsbare gezinnen opgroeien. Als zij in de eerste duizend dagen van hun leven worden blootgesteld aan stress, rook, slechte voeding, mishandeling en andere risicofactoren, betekent dit onherroepelijk een achterstand in de fysieke, mentale en sociale ontwikkeling.

Mijlpalen in de eerste 2 jaar

Tessa Roseboom, hoogleraar Vroege ontwikkeling en gezondheid aan de Faculteit der Geneeskunde van de Universiteit van Amsterdam: ‘De ontwikkeling die we doormaken van de eerste cel tot aan tweejarige peuter is fenomenaal en vormt ons voor een belangrijk deel tot wie we zijn. In geen enkele andere periode in het leven worden zo veel mijlpalen bereikt. Alle organen worden aangelegd, onze afweer wordt opgebouwd, we hechten ons aan anderen, we leren kruipen, staan en lopen, we leren eten en drinken, we leren communiceren, spreken onze eerste woordjes, en leren essentiële levenslessen over oorzaak en gevolg. Op dit fundament bouwen we de rest van ons leven.’

Achterstandswijk

Er zijn meer oorzaken voor een slechte start, bijvoorbeeld vroeggeboorte, een te laag geboortegewicht of een combinatie daarvan. Het is opvallend dat kinderen die in achterstandswijken opgroeien een hoger risico lopen. In sommige wijken van steden als Rotterdam en Amsterdam is de kans op sterfte en ziekten rondom de geboorte twee- tot driemaal hoger dan het landelijke gemiddelde. Zo is er 20% meer kans op babysterfte, 16% meer kans op vroeggeboorte en 11% meer kans op een minder goede groei van de baby in de buik.

Professionals

Een belangrijk actiepunt van het programma is een wetswijziging waarmee de jeugdgezondheidszorg al voor de geboorte van het kind kwetsbare ouders kan ondersteunen en begeleiden. Als professionals rondom de geboortezorg en babyzorg beter met elkaar samenwerken, kunnen een hoop van deze negatieve spiralen worden doorbroken. Het programma richt zich op gemeenten, JGZ, wijkteams, huisartsen, verloskundigen, kraamzorg-medewerkers en gynaecologen. De kinderopvang wordt hierin niet expliciet als partner genoemd.

lokale coalities

De bedoeling is dat overal in het land lokale coalities rondom de eerste 1000 dagen worden opgericht. De eerder genoemde professionals kunnen met elkaar afspraken maken over het inzetten van effectieve maatregelen rondom de zwangerschap, bijvoorbeeld over het verbeteren van de voorlichting over anticonceptie en een gezonde zwangerschap bij (kwetsbare) ouders. In onder andere Tilburg, Den Haag, Heerlen, Hoogeveen en Rotterdam zijn de eerste coalities al gevormd.

Inzet jeugdgezondheidszorg

De minister wil daarnaast de Wet publieke gezondheid aanpassen zodat kwetsbare ouders al voor de geboorte ondersteuning en begeleiding krijgen via de JGZ. Nu is het wettelijk zo geregeld dat de jeugdgezondheidszorg pas wordt ingezet vanaf de geboorte. Via de JGZ kan dan ook hulp op andere domeinen worden geboden.

Download hier het Actieprogramma Kansrijke Start

Download hier de Kamerbrief van minister Hugo de Jonge over het programma