‘Hoe kon het gebeuren dat de kosten jarenlang zo zijn gestegen, terwijl de kwaliteit van de opvang juist steeds meer onder druk is komen te staan?’ vragen de auteurs van het artikel in Vrij Nederland zich af. Verkeerde timing, de onverwacht onkritische houding van ouders, een gebrek aan transparantie en vooral: een zwalkend overheidsbeleid. Kortgezegd komen alle bronnen in het artikel tot de conclusie dat de marktwerking in de kinderopvang gefaald heeft.

Te duur
Maar er is nog een oorzaak denkt Yermo Wever: kinderopvang is te duur geworden. Ouders worden geconfronteerd met tarieven voor elf tot twaalf uur opvang per dag, terwijl ze er gemiddeld achteneenhalf uur gebruik van maken. Hij voerde in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken onderzoek hiernaar uit. Wever vindt dat ondernemers in de kinderopvang worden gedreven door geld. ‘Alle organisaties hebben boter op hun hoofd. Ze hebben allemaal willens en wetens de openingsuren uitgebreid onder het motto: iedereen doet het, dus wij ook. Zogenaamd omdat het goed was voor de ouders met hun drukke agenda’s, terwijl ze alleen maar extra geld genereerden.’ Wever kan het weten, want hij streek naar eigen zeggen en enigszins ‘besmuikt’ zelf als toezichthouder bij Dak Kinderopvang vijfduizend euro op om vijf vergaderingen af te lopen.

‘De inefficiëntie van de markt komt daarin namelijk zonneklaar naar boven’

Inefficiënte markt
Gjalt Jellesma vindt het onbegrijpelijk dat de conclusies van Wever niet meteen zijn opgepakt door minister Lodewijk Asscher. ‘De ondernemers in de klankbordgroep waren het absoluut niet eens met een aantal financiële uitgangspunten en uitkomsten van het onderzoek. De inefficiëntie van de markt komt daarin namelijk zonneklaar naar boven.’

Kwaliteit

Er zijn grote zorgen over de achteruitgang in kwaliteit in de kinderopvang. Maar vooral ook over inefficiënte maatregelen vanuit de overheid om de kwaliteit weer op te schroeven. Gedoeld wordt onder andere op het vierogenprincipe, de rekentool , de verplichte transparantie en vooral de bezuinigingen.

Met hart en ziel
Kinderopvangorganisatie MIK reageerde met een goed onderbouwde brief op de strekking van het artikel in Vrij Nederland. MIK mist de nuance dat in het overgrote deel van de kinderopvangorganisaties elke dag opnieuw met hart en ziel gewerkt wordt aan het leveren van kwalitatief hoogstaande opvang. De term vrije markteconomie is minder ‘vrij’ dan in Vrij Nederland wordt verondersteld. ‘Toenemende kwaliteitseisen, waarbij beleid gemaakt wordt op basis van incidenten, maken kinderopvang onbetaalbaar en bieden veelal helaas slechts schijnzekerheid.’

Verschillende benadering
De kinderopvangorganisatie maakt een vergelijking met andere voorzieningen voor kinderen zoals de peuterspeelzaal en de basisschool. In het peuterspeelzaalwerk wordt gedeeltelijk met vrijwilligers gewerkt. In het basisonderwijs mag één leerkracht tot wel 35 kinderen begeleiden. MIK merkt de verschillende benadering iedere dag in de praktijk: ‘Een ravotruimte kan onder schooltijd wel, maar na schooltijd niet gebruikt worden, want er ontbreekt een omlijsting rond de verwarming. Speeltoestellen op het gezamenlijke schoolplein idem dito; de GGD keurt ze af voor de kinderopvang, maar tijdens het speelkwartier en voor en na school klimmen dezelfde kinderen er zonder toezicht op en af.’

Kosten kinderopvang
De door Wever genoemde vetpot in de kinderopvang valt wat MIK betreft mee. ‘Door de bank genomen kost een uur kinderopvang ongeveer € 6,50. Bij een bezetting van 75% van een groep bestaande uit 12 kindplaatsen in een
kinderdagverblijf, bedragen de inkomsten 9 x € 6,50 = € 58,50. Een pedagogisch medewerkster kost € 25,- per uur (all-in), op zo’n groep zijn er 2 nodig, kosten € 50,-. Blijft over € 8,50. Uit expertmodellen 2013 inzake de bedrijfsvoering van peuterspeelzaalwerk blijkt dat de kostprijs voor peuterspeelzaalwerk (inclusief VVE) rond de € 10,- ligt. Wat een uur onderwijs  kost, heeft naar wij weten nog geen enkele partij inzichtelijk kunnen maken.’

Imago
Het imago van ‘vrijemarktsector’ hindert in de beeldvorming, vindt MIK.  Dat belemmert de samenwerking met kernpartners onderwijs en peuterspeelzaalwerk in de ontwikkeling naar integrale kindcentra. Ook leidt dit tot het verder opdrijven van de kostprijs. ‘Doordat kinderopvang als commerciële partij wordt gezien, worden commerciële huurtarieven gevraagd’.