Het is de tweede keer dat Kinderombudsman Magrite Kalverboer zich uitlaat tegenover de Belastingdienst over de toeslagzaak uit 2014. Toen ging het ook over het in strijd handelen met het Kinderrechtenverdrag. De Belastingdienst ontkende dat. In een tweede brief, die in het bezit is van Trouw, schrijft Kalverboer onder meer dat het verdrag altijd van toepassing is als een besluit gevolgen heeft voor kinderen, en het belang van kinderen moet dan altijd meegewogen worden. Dat is niet gebeurd, terwijl het in deze zaak ‘evident was dat het besluit gevolgen zou hebben voor de kinderen’.

Belangen kinderen

De Kinderombudsman noemt het nu ‘wenselijk’ dat de Belastingdienst de belangen van kinderen structureel gaat meewegen in zijn besluiten, dat meldt Trouw. Daarvoor zullen de systemen van de fiscus aangepast moeten worden, omdat veel besluitvorming volledig geautomatiseerd is. Kalverboer vindt dat er in de systemen een signaal afgegeven moet worden als een beslissing van invloed is op kinderen, waarna een belangenafweging moet plaatsvinden.

2014

Tientallen gezinnen kregen in 2014 te horen dat de kinderopvangtoeslag per direct werd stopgezet en dat zij onterecht kinderopvangtoeslag hadden ontvangen. Dat had tot gevolg dat sommige gezinnen duizenden euro’s terug moesten betalen aan de fiscus, ouders moesten stoppen met werken omdat zij de opvang niet meer konden betalen en een deel van hen voer(d)en langlopende rechtszaken tegen de Belastingdienst.

Kind voorop

Eva González Pérez is advocaat van enkele gedupeerden. Zij zet zich al jaren in om de waarheid naar boven te krijgen in deze zaak. Volgens haar zijn juist de kinderen het meest geraakt, naast de ouders. ‘Het kind moet voorop staan in alle overheidsbeslissingen die gemaakt worden. Ik ben me gaan verdiepen in het Kinderrechtenverdrag (IVRK) en vroeg de Kinderombudsman daar eens naar te kijken, of dat verdrag geschonden is. Dat blijkt het geval.’

Procedures

Sinds 2014 zijn er tientallen procedures gevoerd tegen de Belastingdienst. Volgens de fiscus was er sprake van een vermoeden van fraude bij een gastouderbureau, waardoor alle ingeschreven ouders het recht op kinderopvangtoeslag werd ontzegd. Op 8 maart 2017 deed de Raad van State uitspraak in de zaak: de Belastingdienst was roekeloos te werk gegaan. De Nationale ombudsman Reinier van Zutphen reageerde in dit rapport: ‘De Belastingdienst heeft de ouders door deze ongenuanceerde aanpak in een onmogelijke positie, grote financiële problemen en langdurige onzekerheid gebracht.’

‘Uitrookbeleid’

Toch betekent dit niet dat de zaak daarmee is afgedaan. González Pérez ziet hoe er nog steeds zout op de wonden wordt gestrooid. ‘Ik vind dat er sprake is van een uitrookbeleid. Sommige zaken worden jarenlang in bezwaar gehouden. En nog komt de fiscus met verwijten naar de ouders toe, proberen ze toch weer nalatigheid van de ouders aan te tonen. Zij willen koste wat het kost nog steeds niet toegeven. Hoe vaak moet iemand de Belastingdienst nog op de vingers tikken?’

Kinderombudsman

De Kinderombudsman is, net als de Nationale ombudsman, een onafhankelijk Hoog College van Staat en ziet er op toe dat de rechten van het kind worden nageleefd. Zij heeft als taak de Rijksoverheid te controleren en te adviseren. ‘Dit betekent dat wij gevraagd en ongevraagd advies mogen geven aan de Tweede Kamer en de regering. Ze zijn wettelijk niet verplicht te luisteren naar een advies van de Ombudsman, maar het is wel gebruikelijk dat er naar een Hoog College van Staat wordt geluisterd’, vertelt een woordvoerder van de Kinderombudsman. Inhoudelijk kan ze niet ingaan op de zaak. ‘Wij zijn onafhankelijk, dat legt gewicht in de schaal. Als er niet wordt geluisterd naar een advies van de (Kinder)ombudsman, wordt er vanuit ons wel de vraag gesteld: waarom doen jullie niets met het advies?’

Overheidsinformatie

González Pérez vertelt dat de zaak inmiddels zeer omvangrijk is geworden. Zij heeft een Wob-verzoek (Wet openbaarheid van bestuur) ingediend, waarmee zij kan inzien hoe de fiscus handelt, waarom en hoe besluiten zijn genomen, maar dat is afgewezen. González Pérez is daartegen in bezwaar gegaan. Daarnaast lopen diverse procedures van haar cliënten en moet de weg in gegaan worden van het procederen voor schadevergoedingen. ‘Ik heb tot nu toe getracht dit in der minne op te lossen, alleen, ik ben tot de conclusie gekomen dat dit helaas niet de insteek is van de Belastingdienst. Ik ga dan ook met collega’s in gesprek over dit dossier, wellicht dat een samenwerking met anderen in dit omvangrijke dossier kan leiden tot een concreet resultaat zodat de gedupeerden eindelijk dit hoofdstuk kunnen sluiten. Mijn doel is dan ook om schadevergoeding te bewerkstelligen voor hen.’