‘When values are weak, rules are not sufficient. When values are strong, rules are not necessary’
Zoals vaak gebeurt bij misstanden die aan de kaak worden gesteld, wordt er gewezen op de rol van de toezichthouder. In dit geval zijn de schijnwerpers gericht op de GGD- toezichthouder en de gemeente. Wethouder Kukenheim werd geïnterviewd. De wethouder wil dat er voldoende juridisch instrumentarium komt dat handvatten geeft om beter toezicht te houden. Dat betekent strenger aan de poort, contact met de Belastingdienst inzake fraude en hogere eisen aan de administratie.
Natuurlijk zijn regels ontzettend belangrijk om goed te kunnen toezien en te kunnen handhaven. Het is de onmisbare grondslag voor toezichthouders en handhavers om te kunnen ingrijpen als er iets mis is. Maar er is méér nodig voor goede kwaliteit kinderopvang dan alleen wettelijke regels.
Een toezichthouder zit aan het einde van de hele keten waar het gaat om goede kwaliteit kinderopvang. Het is niet reëel om te verwachten dat de toezichthouder ervoor kan zorgen dat er geen misstanden kunnen ontstaan. Verantwoorde, veilige en gezonde kinderopvang is een gedeelde verantwoordelijkheid waarin namelijk meerdere partijen een belangrijke rol vervullen.
Ik ga hieronder in op de rol en de verantwoordelijkheid van de belangrijkste spelers in de kinderopvang.
Verantwoordelijkheid houder
Het is in eerste instantie de houder, die moet zorgen voor goede kwaliteit kinderopvang. Hij dient de juiste belangen in het oog te houden. Ik denk dat dergelijke misstanden niet snel zullen plaatsvinden bij houders die het belang van het kind voorop stellen.
Verantwoordelijkheid ouders
Ouders zijn uiteraard de eerstverantwoordelijke voor de verzorging en opvoeding van hun kinderen. Vanuit die rol hebben zij eveneens invloed op het borgen van goede kwaliteit kinderopvang. Hoewel zij niet altijd goed kunnen zien wat de kwaliteit van een kinderopvangcentrum is, doen zij er goed aan om kritisch te zijn bij hun keuze. Besef dat (extreem) flexibele opvang of een houder die soepel is met het verschuiven van kinderen in groepen de kwaliteit kan ondermijnen. Een stabiele omgeving voor je kind is ontzettend belangrijk. Wees daarom als ouder hier alert op bij de keuze van de kinderopvang voor jouw kind.
Ouders hebben invloed op het pedagogisch beleid van hun kinderopvangorganisatie. Per 1/1/16 is hun wettelijke rol zelfs versterkt. Mijn advies is: neem plaats in de oudercommissie, zodat je kunt meedenken en meepraten met de houder over de door hem te leveren kwaliteit kinderopvang. Daarnaast kan elke ouder die zich zorgen maakt over de kwaliteit van de opvang van zijn kind, aan de bel trekken. Meld je zorgen eerst bij de pedagogische medewerker en bij de houder. Maar signalen kunnen heel goed ook bij de GGD worden gemeld.
Verantwoordelijkheid pedagogisch medewerkers
De pedagogisch medewerkers voeren het pedagogisch beleid uit en zijn daarmee medeverantwoordelijk voor de goede kwaliteit in hun kinderopvang. Als zij zich zorgen maken over de kwaliteit in hun kinderopvangpraktijk, dan kunnen zij net als iedereen bij de GGD terecht om een signaal af te geven. Vanwege hun ondergeschikte positie jegens de houder voelen pedagogisch medewerkers zich mogelijk onder druk gezet. De overheid heeft zelfs regels opgesteld voor klokkenluiders. Daarvan kun je gebruik maken, als je misstanden op of rond je werk ervaart. Overigens kunnen ook ex-werknemers signalen geven.
Verantwoordelijkheid ROC’s en stagiaires
Stagiaires moeten juist tijdens hun opleiding leren wat goede kwaliteit kinderopvang is. Als zij tijdens hun stage geconfronteerd worden met onverantwoorde pedagogische praktijken, dan kan de stage coördinator hier ingrijpen. Hier ligt een taak voor de ROC’s. Je wilt toch als ROC dat de kwaliteit van het leerbedrijf op orde is?
Tot slot
Een toezichthouder kan geen vierentwintig uur per dag, zeven dagen in de week toezichthouden. Er zijn méér ogen en oren die de toezichthouder kunnen helpen. Bij kinderdagverblijf 24/7 was het een buurtbewoner die zich bij de GGD meldde. Na langdurig en intensief onderzoek kon de gemeente de vestiging sluiten. De GGD kan de rol van toezichthouder beter uitoefenen als ook houders, ouders en medewerker zich melden als ze zich zorgen maken.
Kinderopvang begint met het belang van het kind voorop stellen, zoals dat nu ook in het akkoord met de partijen in de markt is afgesproken. Dit past bij een gedeelde verantwoordelijkheid voor kinderopvang waarin kinderen op een verantwoorde, veilige en gezonde manier kunnen opgroeien. En dat willen we allemaal.
Dit is een blog van Bert van de Velden, directeur Publieke Gezondheid van de GGD Kennemerland en portefeuillehouder toezicht kinderopvang.
De GGD levert regelmatig weblogs aan voor Kinderopvangtotaal, iedere keer door een andere auteur geschreven:
