In haar blog gaat ze na welke aanvliegroutes er zijn om kinderopvang en onderwijs te veranderen naar een Integraal Kindcentrum. Allereerst maakt ze onderscheid tussen een ‘monovocale constructie’: er is sprake van één stem en één visie en een ‘polyvocale constructie’: er zijn meer beelden van de werkelijkheid. Volgens De Leeuw is de vorming van een IKC altijd polyvocaal omdat er zoveel verschillende professionals bij betrokken zijn. Daarnaast maakt ze onderscheid tussen een ‘spontaan veranderproces’ en één die ‘gepland’ is. Bij IKC-vorming is er meestal sprake van een gepland proces.

Verandering faciliteren

Maar dat betekent volgens De Leeuw niet dat een projectmatige aanpak het beste is. ‘Het gaat hier namelijk over een verandering die gaandeweg met elkaar ontworpen wordt en die vraagt om iemand die de verandering kan faciliteren in plaats van sturen en uitrollen.’ Zij zegt daarom dat het vormen van een IKC een proces is en geen project. Bestuurders zouden hier vervolgens ook naar moeten handelen.

Te veel sturing

De Leeuw en haar collega Marieke Zweekhorst begeleiden scholen en kinderopvangorganisaties bij het vormen van IKC’s. Zij zien vaak dat bestuurders toch de neiging hebben te veel sturing te geven aan het proces en de touwtjes stevig in handen houden. Het begin, de route, het eind van het traject en het te behalen rendement zijn duidelijk gedefinieerd. Maar welke zekerheid is er over het eindtraject te geven? ‘De praktijk is namelijk weerbarstig en laat zich niet binnen de lijntjes houden’, schrijft De Leeuw.

Dichttimmeren

Zij raadt school- en kinderopvangbestuurders die bezig zijn  om een IKC op te zetten aan om plannen te maken zonder het te veel dicht te timmeren. ‘Het maken van een plan is goed want dat biedt houvast en geefr richting, maar niet meer dan dat’, aldus De Leeuw.  ‘We bepalen wie, wat te zeggen heeft op welk moment en ook al blijkt dit gaandeweg niet te werken, dan blijven we er toch aan vasthouden omdat het nu eenmaal zo staat in het plan. Het plan lijkt een doel op zich. Dat kan niet de bedoeling zijn.’

Weerstand

‘Hoe vaak gebeurt het niet dat het komen tot een projectplan waar iedereen achter kan staan helemaal niet lukt? Dan wordt er vooraf al eindeloos geneuzeld over details en wordt het plan bij de start al kapot gediscussieerd. Betrokkenen worden onrustig, voelen zich niet gehoord en gaan in de weerstand. Conclusie: samenwerken in een IKC is toch niet zo’n goed idee. Einde project, nog voor het in de praktijk gestart is.’

Sandra de Leeuw geeft tien redenen waarom bestuurders bij de vorming van een IKC voor een procesbegeleiding moeten kiezen en niet voor een projectbegeleiding. U leest deze tips op de website van Onderwijs & Ko, net als de volledige blog.

Hoe ziet het landschap van brede scholen eruit? Oberon deed onderzoek. Duidelijk is dat samenwerken de standaard is. Vaak liggen hier pedagogische motieven aan ten grondslag. De mate van samenwerking varieert wel, maar het vaakst gebeurt dit op structurele basis. Lees meer