‘Ruim vijf jaar na de fusie van de MO-groep en BKN bevindt de Brancheorganisatie Kinderopvang zich in een impasse’, opent de rapportage. Want de afgelopen tijd bleek dat niet alle groepen in de kinderopvangbranche  zich voldoende vertegenwoordigd voelen door de Brancheorganisatie. Gastouders dachten er zelfs over zich af te splitsen. En inmiddels is er ook een Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang opgericht.

Team Toekomst

Om uit deze impasse te komen, installeerde de ALV afgelopen februari het Team Toekomst, dat de opdracht kreeg ‘externe ontwikkelingen in kaart te brengen en de innovatiekracht van de organisatie te onderzoeken’. De leden van het team bogen zich de afgelopen maanden over analyses en oplossingen, waaronder aanbevelingen van de SER, PO-raad, BOinK, MO-groep, VNO/NCW en minister Asscher. Dinsdag 3 mei zat hun taak erop en ontvingen de leden hun adviesrapport.

Kritisch en verontrustend

Team Toekomst onderzocht onder andere het beeld dat andere partijen in het werkveld hebben van de Brancheorganisatie Kinderopvang. Dat beeld is kritisch en verontrustend, blijkt uit een aantal citaten: ‘een zichtbaar versnipperde sector waarin belangentegenstellingen leidend lijken te zijn in plaats van de inhoud’, ‘een verdeelde sector die ook de lobbykracht van anderen verzwakt, omdat je niet samen op kunt trekken’ en ‘een krachteloze, naar binnen gerichte sector die blind lobbyt’.

Toekomstscenario’s

Het tweede deel van de opdracht bestond uit het in kaart brengen van toekomstscenario’s die de brancheorganisatie weer eensgezind en krachtig kunnen maken. Leden moeten zich weer herkennen in de organisatie en er moet recht gedaan worden aan de diversiteit in de sector. Daarnaast moet de organisatie weer een rol van betekenis gaan spelen in het werkveld. Om dit te bereiken onderzocht Team Toekomst twee scenario’s: het aanpassen van de huidige organisatievorm of kiezen voor de federatieve vorm. Het eerste scenario viel al snel af, omdat uit het verleden blijkt dat deze organisatievorm niet werkt. En ook de federatieve vorm was niet levensvatbaar. De kinderopvangsector is met 3000 ondernemers, waarvan een derde lid is van de brancheorganisatie, te klein voor een federatie.

Cultuur- en structuurverandering

Maar vervolgens zocht, en vond,  het team een derde scenario. Dit scenario is volgens het rapport ‘geen blauwdruk voor een vaste structuur voor de komende jaren en ook niet hoe de brancheorganisatie er over vijf of tien jaar uit zal zien’. In plaats daarvan geeft het de organisatie de komende tijd de ruimte om een herstart te maken, en ‘de structuur en processen te laten evalueren naar een optimale vorm’.

Ten eerste moet er volgens het team een cultuurverandering plaatsvinden, omdat de huidige cultuur binnen de organisatie ‘in een kramp is geschoten’. Door gebrek aan interesse en een focus op verschillen staan de verschillende groepen in de branche met argwaan tegenover elkaar en het bestuur. ‘Met als gevolg een intern gerichte organisatie die geen of weinig oog heeft voor wat er in de buitenwereld gebeurt’. Om uit deze kramp te komen moet de organisatie werken aan een veilige cultuur, waarin verschillende meningen worden gehoord en gebundeld. En intern debat in vertrouwen, vrijuit en met respect kan worden gevoerd.

Diversiteit via Kamers

Ten tweede wordt de structuur van de organisatie aangepakt. Het team heeft, in nauw overleg met een ‘peilgroep’ van 30 leden en oud-leden van de organisatie, gekozen voor ‘een opzet die zoveel mogelijk past binnen de bestaande structuur, zo min mogelijk complex is en kan groeien naar een definitieve vorm voor de vereniging.’

Leden kunnen straks meedenken en meepraten via zogeheten ‘Kamers’. Er is een Profit Kamer en een Not-for-profit Kamer, en ieder lid kan zich bij een van die Kamers aansluiten. Binnen deze Kamers is er nog afvaardiging vanuit verschillende achtergronden: groot, klein/middelgroot, DGA en gastouderopvang.  ‘Beide Kamers worden in het bestuur vertegenwoordigd door drie afgevaardigden, die door de Kamer zelf aan de ALV worden voorgedragen. Een van de afgevaardigden van iedere Kamer wordt in het bestuur gekozen als vice-voorzitter en is tevens voorzitter van zijn/haar Kamer.’

De Kamers komen bijeen wanneer zij dat nodig vinden en behandelen vraagstukken en thema’s die op hun terrein relevant zijn. Als een onderwerp in beide Kamers speelt, kan een tijdelijke of permanente werkgroep worden ingesteld om tot gezamenlijke standpunten te komen, bijvoorbeeld voor gastouderopvang. Zo wordt de diversiteit binnen de branche optimaal vertegenwoordigd.

Stuurgroepen

Naast de Kamers zijn er een aantal  inhoudelijke ‘Stuurgroepen’, die bestaan uit maximaal tien deskundigen. ‘In deze Stuurgroepen worden thema’s en vraagstukken inhoudelijk besproken en wordt het bestuur gevraagd en ongevraagd van advies voorzien op de hoofdlijnen van het thema. Tevens kunnen Kamers de Stuurgroepen om advies vragen en kunnen onderwerpen voor de ALV worden voorbereid.’ Er komen vier permanente Stuurgroepen voor Financiën, Kwaliteit & Deskundigheid, Opleiding & Permanente Educatie en Arbeidszaken. Die Stuurgroepen komen in de plaats van de huidige adviesraden.

ALV en bestuur

Ook de Algemene Ledenvergadering en de besluitvorming krijgen een andere opzet. De Kamers en Stuurgroepen krijgen een voorbereidende rol, waardoor de ALV inzichtelijker en minder complex wordt en sneller kan plaatsvinden.

Het bestuur wordt daarnaast opnieuw gekozen en bestaat uit een onafhankelijke voorzitter en zes leden, die worden voorgedragen door hun Kamer. Zij kiezen twee vice-voorzitters, een penningmeester en een secretaris. De huidige profielschetsen voor het bestuur worden herzien. De kandidaten voor het eerste bestuur in deze nieuwe vorm worden aan de ALV voorgedragen door een voordrachtscommissie. Dit gebeurt volgens het rapport alleen de eerste keer ‘om op korte termijn zowel de nieuwe structuur in te voeren als een nieuw bestuur samen te stellen, zodat directe gewerkt kan worden aan de noodzakelijke interne en externe samenwerking.’

Vervolgstappen

Tot 25 mei krijgen de leden van de brancheorganisatie de tijd om met elkaar van gedachten te wisselen over de adviesrapportage. Op 19 mei belegt Team Toekomst een bijeenkomst om vragen en opmerkingen gezamenlijk te bespreken. Daarna wordt de rapportage nogmaals intensief besproken tijdens de ALV op 25 mei.

Team Toekomst wordt gevormd door: Felix Rottenberg (voorzitter), Jacob Boskma, Eddy Brunekreeft, Magda Heijtel, Corona Koek, Bertus Koot, Mark Siep, Gea Vliek, Erik Vlutters en Marco Zoon (rapporteur).

Lees hier de volledige rapportage van Team Toekomst >>

Begin januari stuurden diverse leden de Brancheorganisatie Kinderopvang een brief, waarin ze hun onvrede uitten over de gang van zaken binnen de organisatie. Ze vroegen de voorzitter met hen in gesprek te gaan over een oplossing. Lees meer