Waarom is het belangrijk om de inrichting van je kindercentrum te verbeteren? Bij de keuze van ouders voor een kindercentrum spelen verschillende factoren. De belangrijkste zijn de afstand naar het kindercentrum en plek op de gewenste dagen. De afstand kun je niet beïnvloeden en de beschikbaarheid van gewenste dagen is geen selectiecriterium meer nu bijna iedereen plaats heeft. Uit onderzoek blijkt, dat het ervaren van ‘een goed gevoel’ bij de rondleiding een belangrijk motief is voor de keuze voor een bepaald kindercentrum. Dat gevoel krijgen ouders door een hartelijke ontvangst, een enthousiaste rondleiding en een goed verhaal, maar ook door de sfeer. Die sfeer wordt gemaakt door het gebouw, de aankleding en de inrichting. Aan die laatste twee aspecten kun je eenvoudig wat doen, zonder al te grote investeringen. Beschouw de inrichting van je gebouw als het visitekaartje van je organisatie. Je kunt nog zo’n mooi verhaal hebben, maar als ouders dat niet ervaren en zien bij een rondleiding ben je ongeloofwaardig en zullen ze voor een ander centrum kiezen.

Variatie in activiteitenplekken

Als we op internet de checklists bestuderen die ouders helpen bij het selecteren van de juiste kinderopvang, zien we dat de inrichting van het kindercentrum ook een belangrijk selectiecriterium is. Een aantal voorbeelden van checklist-adviezen:

• De inrichting van de binnenruimte (….) kan wel van grote invloed zijn op het welbevinden en de veiligheid van jullie kindje. (www.vergelijkdekinderopvang.nl)
• De inrichting van het kindercentrum kan een belangrijke rol spelen bij het spelen en de ontwikkeling van kinderen. (www.ouderschap.nl)
• Spreekt de ruimte je aan? Zijn er hoekjes waar kinderen zich terug kunnen trekken?
• Bekijk de binnen- en de buitenruimte en let op de grootte en de inrichting. (BOinK)
• Is er aandacht besteed aan de inrichting van de groep? (www.kiind.nl)

Uit een evaluatieonderzoek naar onder andere de inrichting van kindercentra (Hoekstra, De Kort en van Liempd, 2006) blijkt dat ouders variatie in activiteitenplekken, een verzorgde omgeving en de aanwezigheid van speelplekken buiten de groepsruimte van belang vinden. Een ander resultaat uit dit onderzoek was dat als je een ruimte inricht met meerdere activiteitenplekken, de variatie in activiteiten van kinderen toeneemt, maar ook hun samenspel. Door plekken aan te bieden van verschillende grootte en voor groepsspel en individueel spel, ontstaat er meer sociaal gedrag en geconcentreerd spel.

Project

Het is in deze tijd van krimp belangrijker om te weten dat een centrum zich ook kan onderscheiden door de inrichting. Het pimpen van je ruimten via makkelijke, cosmetische ingrepen zoals het schilderen van een wandje en het neerleggen van een vloerkleed helpt, maar het is niet voldoende. Uit het eerder genoemde onderzoek bleek, dat ouders heel goed zien of een gebouw en de inrichting passen bij de visie van een kindercentrum. Het is dus van belang dat pedagogische visie en de inrichting van de ruimten op elkaar zijn afgestemd. Daar is meer voor nodig dan een simpele make-over. Het is noodzakelijk dat het hele team weet en heeft ervaren hoe de inrichting van het centrum de ontwikkeling en het welzijn van het kind kan ondersteunen. Pas dan kunnen medewerkers dat ook duidelijk aan ouders en potentiële klanten uitleggen.

Dit kun je bereiken door de verbetering van de kwaliteit van de inrichting tot een project te maken. Daarin wordt samen met het team onderzocht of de pedagogische basisdoelen en alle ontwikkelingsaspecten voldoende aan bod komen in de inrichting. In het kader van ‘meten is weten’ is het goed om samen de feitelijke kwaliteit van de inrichting en aankleding vast te stellen. Op basis daarvan kan worden bepaald welke acties ondernomen kunnen worden om de kwaliteit op een hoger plan te krijgen. Na een degelijke analyse is het mogelijk om samen verbeterplannen op te stellen, die gebaseerd zijn op een visie. In de meeste organisaties is de locatie- of unitmanager verantwoordelijk voor de kwaliteit van de inrichting. Hij of zij is de aangewezen persoon om het team te begeleiden en te coachen bij een verbetertraject.

Bij bezoeken aan kindercentra valt op dat de inrichting van de ruimten zo verschillend van kwaliteit kan zijn. De ene ruimte is prima ingedeeld en aangekleed, terwijl het in de andere ruimte lijkt of het meubilair er zo is in gekwakt, zonder visie en inspiratie. Het lijkt of de pm’ers van elke groep een grote autonomie hebben als het om de inrichting gaat, alsof de groepsruimte hun eigen domein is.

Budget

Wat zijn de voordelen van het verbeteren van de kwaliteit van de inrichting voor je concurrentiepositie?

• Voor bestaande klanten is het heel duidelijk te zien en heel concreet dat aan de verbetering van de kwaliteit wordt gewerkt. Daarmee bind je die ouders aan je centrum. Verder zijn zij belangrijke ambassadeurs bij het werven van nieuwe klanten. Die oriënteren zich bij vrienden en bekenden bij hun zoektocht naar een geschikt kindercentrum.
• Bij rondleiding van potentiële klanten kun je laten zien en uitleggen hoe de ruimte bijdraagt aan welzijn en ontwikkeling van een kind. Er is over nagedacht. Niet alleen in theorie (pedagogisch beleid), ook in de praktijk kun je laten zien hoe de pedagogische visie concreet is vertaald naar de inrichting van je centrum.
• Een inrichting met voldoende en de juiste activiteitenplekken leidt tot meer rust, minder botsingen en geconcentreerder spel. Deze factoren dragen bij tot ‘het goede gevoel’ dat ouders krijgen bij een rondleiding. Als kinderen lekker en rustig aan het spelen zijn, verspreid over verschillende hoeken, geeft dat een ander beeld dan wanneer kinderen doelloos rondzwerven in een open ruimte zonder duidelijke plekken.
• Het moreel van het team gaat omhoog, doordat je met concrete verbeteringen bezig bent in een moeilijke tijd vol onzekerheid, krimp en weinig geld voor leuke dingen. Je geeft de pm’ers een positieve ervaring. Zij zijn de belangrijkste verkopers van je organisatie. Zij hebben het meeste contact met je klanten.

Onze ervaring met het begeleiden van locatiemanagers bij verbeterprojecten leert dat een flink budget voor herinrichting helemaal niet nodig is. Je kunt prima met bestaand meubilair en in een bestaande situatie de inrichting verbeteren door meerdere activiteitenplekken te maken en deze duidelijk te begrenzen. Verder kun je de activiteitenplekken verdelen in een rustige en drukke zone. Meestal is er wat geld nodig voor accessoires, zoals een kleed of een lampje, en voor spelmateriaal voor specifieke activiteitenplekken.

Een verbetertraject van de inrichting kost dus niet veel geld, maar wel tijd en aandacht. Het kost al gauw een half tot een heel jaar. Het gaat immers om het vertalen van de visie naar consequenties voor de inrichting. En om observeren van gedrag van kinderen in de ruimte, meten, maken en uitvoeren van plannen, evalueren. De locatiemanager speelt daarbij een belangrijke rol. Die dient te beschikken over de kennis, vaardigheden en praktische hulpmiddelen om het team te begeleiden bij het verbeteren en op peil houden van de kwaliteit van de inrichting.

Praktische hulpmiddelen

• Met behulp van de AKTA-meter kun je de kwaliteit van de bestaande inrichting meten (downloaden op www.ruimtenmaken.nl). Hiermee meet je hoeveel en welke activiteitenplekken aanwezig zijn en wat de kwaliteit van die plekken is. Bovendien krijg je inzicht of de verschillende ontwikkelingsaspecten van kinderen voldoende aan bod komen in de inrichting.
• Bureau AKTA schreef een boek over het inrichten van kinderdagverblijven en peuterspeelzalen en een boek over het inrichten van ruimten voor buitenschoolse opvang. Ruimten maken voor nul tot vier jaar. Over het inrichten van kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Ine van Liempd en Ed Hoekstra (2011). Ruimten maken voor vier tot twaalf jaar. Over het inrichten van ruimten voor buitenschoolse opvang. Ed Hoekstra en Ine van Liempd (2011).
• Website: www.ruimtenmaken.nl van Bureau AKTA, met games, praktische hulpmiddelen, informatie en filmpjes.

Training ruimten maken

In de training Ruimten maken leren locatiemanagers en pedagogisch stafmedewerkers de kwaliteit van de inrichting van hun kindercentra te verbeteren. Het doel van de training is om de kennis over pedagogisch inrichten te vergroten en toe te passen. De training combineert theorie met de praktijk. De deelnemers krijgen praktijkopdrachten, inspirerende voorbeelden en handige hulpmiddelen waarmee ze hun team kunnen begeleiden en coachen. Ze gaan daarmee tijdens de training direct aan de slag. De bestaande situatie en het beschikbare meubilair vormen het uitgangspunt van de verbeterplannen. De training loopt vanaf eind maart tot oktober 2013 en bestaat uit vier trainingsdagen plus een introductiebijeenkomst. Er zijn aparte groepen voor bso en kinderdagverblijf. De kosten bedragen € 1.490. Voor meer informatie en inschrijving: www.akta.nl.