‘Op het kinderdagverblijf hebben we een respectvolle houding en leren we kinderen om rekening te houden met elkaar.’ Dit is een zin zoals velen, die ik terugvind in pedagogisch beleidsplannen. Als sector zien we duidelijk dat de kinderopvang een soort van mini samenleving is, waarin verbondenheid essentieel is. Dit geloof is ver te zoeken in dit fragment. 

Hoe kan ik, en de rest van de kinderopvang, in de dagelijkse praktijk nou daadwerkelijk een steentje bijdragen aan een respectvolle samenleving? Door oordeelloos en empathisch te zijn. Kinderen beschikken van nature over empathische vermogens. De vaardigheid die nodig is om werkelijk oog te hebben voor elkaar. Deze vermogens kunnen we oprekken. Een soort spier die we kunnen trainen, of water geven en dan groeit het. Het trainen van deze spier begint bij onszelf, namelijk door zonder te oordelen naar het gedrag van kinderen te kijken.

‘Reageren doen we vaak uit een eerste reactie waar een oordeel aan zit’

Reageren op kinderen doen we vaak uit een eerste reactie, waar vaak een oordeel van goed of fout in zit. Laatst zag ik het volgende ook op de groep gebeuren: Sem (2,5 jaar) begint te huilen, omdat Ivo (3 jaar) zijn auto afpakt. De PM’er gaat ernaartoe en zegt dat de auto van Sem is. Ivo geeft hem boos aan Sem terug. Sem is blij, maar Ivo loopt boos weg en duwt een ander jongentje, die direct terug schreeuwt. De PM’er corrigeert Ivo, waarbij hij aan tafel mag gaan nadenken hoe hij wel gezellig kan gaan spelen (zie mij blog over Het nadenkstoeltje). Hij mokt, maar zegt daarna wel sorry tegen Sem en het andere kindje. De situatie lijkt opgelost, maar levert dit echt een bijdrage aan verbinding en respect in de groep?

Ja, een tijdelijke bijdrage. We blussen op deze manier brandjes. Willen we dat de cirkel van irritatie, en onrespectvol gedrag doorbroken wordt, dan begint het bij oordeelloos kijken. Ieder kind (en mens) is goed zoals hij is. Vanuit deze redernatie hoeft Ivo niet gecorrigeerd te worden, maar heeft hij hulp nodig. Als de PM’er objectief naar het gedrag van Ivo kijkt en ziet waar zijn gedrag vandaan komt, dan wordt er begrip voor Ivo gekweekt.   

‘We blussen op deze manier brandjes’

De PM’er geeft na dit inzicht aan dat ze nu voortaan heel kort en duidelijk haar grens aangeeft en vervolgens oordeelloos het gedrag van Ivo beschrijft. ‘Stop, je slaat Pleun en dat doet haar pijn.’ Ze merkt dat ze hierdoor in contact blijft met Ivo en er hierdoor meer wederzijds begrip ontstaat. Nu ontstaat er ook ruimte om in te spelen op de verborgen behoeften van (in dit geval) nabijheid en fysieke uitdaging. Als Ivo nu bijvoorbeeld slaat, vraagt ze of hij even wil stoeien of wil knuffelen. De PM’er heeft echt oog voor de pijn en behoefte van Ivo en dat heeft een positieve uitwerking op zijn gedrag en de verbinding in de groep

Zo kunnen we iedere dag een bijdrage leveren aan een maatschappij die ik voor ogen heb; waar respect en verbinding hoogtij viert. Van dit fragment word ik toch een stuk vrolijker. 

Sanne Bosmans geeft praktische pedagogische tips voor kinderopvangprofessionals.De vorige keer schreef ze een blog de groepsband. Lees deze blog