Van gedrag naar behoefte
Ik zou het negeren van negatief gedrag veranderen in aandacht geven aan de behoefte van het kind. Ieder kind heeft de behoefte en het recht op onvoorwaardelijke liefde en aandacht. Dat is de basis voor veilige hechting en we weten allemaal dat dit het fundament is voor gezonde ontwikkeling. Elk gedrag heeft altijd een hele goede reden om er te zijn. Het duurt alleen soms even voordat we erachter zijn. Negatief gedrag zien als een signaal van een behoefte zorgt ervoor dat we er ook anders op gaan reageren, namelijk door de aandacht te geven die het nodig heeft.
Bijvoorbeeld; Twee jongens van 3,5 jaar op de groep klimmen continu op de tafel en de draaistoelen van de pm’ers. Dit is gevaarlijk en het mag niet. Als je ze aanspreekt, rennen ze weg, lachen en duwen andere kinderen. Ondertussen ervaart het grootste gedeelte van de groep onrust, inclusief jijzelf. Je besluit hun gelach daarna te negeren. Met als achterliggende gedachte; ‘Als ik het negatieve gedrag negeer, dan houdt het vanzelf op. Terwijl, als je de behoefte van het klimgedrag ziet, bijvoorbeeld uitdaging in grove motoriek en durf ontwikkelen, dan handel je anders. Je kunt dan een klimbaan bouwen, waar kinderen mogen oefenen met vallen en durven.
‘Ik irriteer me als Saar weer eens niet wil gaan slapen en alle andere kindjes wakker houdt! Dan geef ik haar echt even bewust geen aandacht, want negatieve aandacht is toch ook aandacht?!’
Wat is negatief gedrag?
Het eerste wat dan in mij opkomt bij deze vraag is; Wat is volgens jou negatief gedrag? Voor mij is dat gedrag waaraan ìk me irriteer of wanneer het mijn grens of die van andere kinderen op de groep, overschrijdt. Vanuit dit perspectief draait het dus niet zozeer om het negatieve gedrag van het kind, maar om jouw irritatie.
Ga voor jezelf eens na waar jouw grens ligt, of waar je geïrriteerd door raakt en uit dit naar de kinderen. Bijvoorbeeld; ‘Ik raak helemaal geïrriteerd van al het lawaai, ik wil rust. Je pakt een boekje om voor te lezen of je zet een muziekje op en gaat samen dansen. Dan zeg je wat je doet, en doe je wat je zegt. Een kind leert op deze manier van jouw vaardigheden, die het niet leert als zijn of haar gedrag genegeerd wordt op momenten dat hij jou hard nodig heeft.
Hoe dan?
De basis om negatief gedrag niet meer te negeren, maar de behoefte aandacht te geven, is door het te doen. Door bijvoorbeeld samen met het kind wat in zijn driftbui een ander heeft geslagen, samen tot rust te komen. Of als een kind schreeuwt, extra genegenheid te bieden en eens bij je op schoot te nemen. Als kinderen niet luisteren kan met volle aandacht naar hun verhaal luisteren, ook helpen. Vraag je ook eens af of je wel helemaal aanwezig bent. Ben je niet met tien andere dingen in je hoofd bezig, waardoor kinderen om aandacht schreeuwen.
Mag een kind dan alles?
Natuurlijk niet! Je geeft altijd je grens aan en je koppelt er een actie aan om de situatie te veranderen. Dat maakt het voor een kind heel duidelijk dat wat hij aan het doen was niet fijn is voor jou en/of andere kinderen. Doordat je inspeelt op zijn behoefte (bv. aandacht, beweging, rust) en je eigen behoefte (bv. veiligheid voor alle kinderen, plezier, rust) leren kinderen hun eigen behoefte kennen en rekening te houden met de behoefte van anderen. Ze leren om situaties beter te begrijpen en hier goed mee om te gaan.
‘Ik geef Saar nu eerst oprechte aandacht voordat ze gaat slapen. Ik knuffel haar extra. Als ze toch lawaai maakt in de slaapkamer, dan loop ik naar haar toe en geef haar nog een aai over haar bolletje en vertel haar dat ze van slapen lekker uitrust. Wonderwel loopt het slapen soepeler.’
De vorige keer schreef Sanne haar weblog over wat je kunt doen als je wilt dat kinderen luisteren. Zorgen oordelende opmerkingen richting kinderen er voor dat kinderen echt luisteren? Lees het in haar blog
