Kinderen krijgen dagelijks van alles naar hun hoofd geslingerd. Zoals; ‘stel je niet zo aan, dat is nergens voor nodig, doe nou eens rustig, schreeuw niet zo hard, dat is niet netjes, schiet op.’ Of juist het tegenovergestelde; ‘wat ben je lief, goed gedaan, knap hoor, wauw wat kan jij mooi tekenen.’

Dit doen wij met de beste bedoelingen. We willen dat kinderen zich lief gedragen. Maar wat is lief? Kindjes die elkaar kusjes geven of elkaar aaien? Terwijl niet iedereen altijd lief kan en wil zijn. Hoe fijn is het als je van je af kan bijten, je grenzen kan aangeven en boos kan zijn. Het is prettig als je zowel in lief als stout gedrag de ruimte krijgt om te ontdekken, om te leren. Vind jij het gedrag van Solomon in dit filmpje bijvoorbeeld stout of lief? 

Solomon en alle andere jonge kinderen gedragen zich nooit expres stout (of lief). Ze ontdekken en ontwikkelen door te kijken, te imiteren en door te experimenteren. Als wij dan onze oordelen klaar hebben, dan is de kans groot dat zij gaan voegen naar jouw oordeel, dus luisteren. Dat klinkt mooi, maar op langere termijn beperkt het de ruimte om zichzelf te zijn en te luisteren naar zichzelf. Terwijl dat is wat we alle kinderen gunnen; zelfverantwoordelijk zijn.

‘Ons oordeel zegt vaak meer over onszelf dan over het kind. Het is dan eerlijker om vanuit jezelf te praten’

“Leuk, maar hoe ga ik dan om met stout of lief gedrag van kinderen? Ik kan ze toch niet zomaar laten schreeuwen of elkaar laten slaan?”Je kunt kinderen uiteraard niet volledig hun gang laten gaan. Een prettige manier om kinderen te laten zien dat bepaald gedrag niet kan, is door naar jezelf te luisteren. Waar liggen jouw grenzen? Wanneer raak jij geïrriteerd? We benoemen vaak wat niet mag; ‘Niet rennen, niet op de bank springen, niet slaan.’ Maar als je benoemt wat bepaald gedrag met jou of met andere kindjes doet, dan laat jij zien dat je naar jezelf of naar de gevoelens van een ander luistert. En laat kinderen nou het meeste leren van hoe jij het voordoet en voorleeft.

De welbekende ik-boodschap geven werkt ook goed. Ons oordeel zegt vaak meer over onszelf dan over het kind. Het is dan eerlijker om vanuit jezelf te praten. “Ik vind het vervelend als jullie zo hard schreeuwen, ik krijg er hoofdpijn van.’ ‘Als je Sophie slaat, dan doet dat pijn en dat wil ze niet.’

We oordelen ook vaak om dingen te voorkomen, zoals; ‘Opschieten met opruimen, we hebben anders minder tijd om rustig te eten.’ ‘Doe je jas nou aan, want het is echt te koud buiten.’ Om te voorkomen dat we oordelen en kinderen beperken in hun ruimte om te ontdekken, kunnen we veel beter oorzaak en gevolg laten ervaren. Kindjes willen echt heel snel hun jas aan als ze het koud hebben buiten, of ruimen opeens heel snel op als ze mee aan tafel willen eten. En stel dat het ene kindje het andere pijn doet, kun je ook eens vragen om zijn eigen arm vast te houden en het verschil te voelen als hij dit zachtjes doet of juist heel hard. Dan leg je vervolgens uit dat het voor het kind wat pijn heeft, hetzelfde gevoel heeft.

Kunnen we hiermee ervoor zorgen dat kinderen doen wat wij zeggen? Zeker niet! Kinderen leren door 1000 keer hetzelfde te doen en zullen hun lieve of stoute gedrag nog vele malen herhalen. Maar je leert ze wel te luisteren naar jouw en andermans grenzen en uiteindelijk te luisteren naar zichzelf.

De vorige keer schreef Sanne haar blog over 21e-eeuwse vaardigheden voor baby’s. Bestaan die? Lees haar weblog hierover