De uitgaven aan kinderopvangtoeslag zijn door de bezuinigingen fors gedaald. Veel forser dan het ministerie had begroot. De totale uitgaven aan kinderopvangtoeslag daalde in 2012 met 148 miljoen euro. In 2013 kwam er nog eens 388 miljoen euro bovenop.
Gehaktdag
De meevaller op de kinderopvangbegroting is meteen ook de enige voor de schatkist, concludeerde de Rekenkamer die ieder jaar tijdens Verantwoordingsdag, ook wel ‘gehaktdag’ genoemd, de jaarverslagen van ministeries controleert. De totale meevaller op kinderopvangtoeslag omvat ongeveer een half miljard euro. Volgens de rekenkamer is deze meevaller vooral gebruikt om tegenvallers in de uitgaven aan werkloosheidsregelingen op te vangen. Ook veel pedagogisch medewerkers raakten de afgelopen jaren hun baan kwijt en moesten een beroep doen op sociale regelingen.
Er is sprake van een flinke meevaller op de kinderopvangportefeuille. De roep vanuit de branche om dat te herinvesteren in kinderopvang werd voor een deel gehoord. In 2014 kregen de hoogste inkomensgroepen hun recht op kinderopvangtoeslag weer terug. Lees meer
Arbeidsmarkt
Minister Asscher heeft herhaaldelijk gezegd dat de vraaguitval in de kinderopvang niet is terug te zien op de arbeidsmarkt. Maar de Rekenkamer nuanceert dit beeld. Jonge moeders gingen in 2012 eerst iets meer werken en in 2013 weer minder. Opvallend is dat jonge vaders sinds de bezuinigingen op de kinderopvangtoeslag wel degelijk minder zijn gaan werken. De kritiek van de Rekenkamer aan het adres van minister Asscher is dat hij het verband tussen de bezuinigingen op de kinderopvangtoeslag en de schommelingen op de arbeidsmarkt nooit heeft aangetoond.
Onderzoek kinderopvangtoeslag
Minister Asscher beloofde beterschap en heeft het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) gevraagd om uit te rekenen wat de oorzaken zijn van het afnemende gebruik van kinderopvang. Welke rol spelen de bezuinigingen? Welke rol speelt de financiële crisis met ontslagen tot gevolg? Minister Asscher heeft zelf in een eerste reactie al gezegd dat de opgelopen werkloosheid zeker meespeelt. De resultaten van het SCP-onderzoek worden in de zomer verwacht.
Goedkope contracten
De Rekenkamer berekende ook dat de meevaller op de kinderopvangbegroting nog groter had kunnen zijn, als ouders geen gebruik hadden gemaakt van ‘goedkope contracten’ in de kinderopvang. Deze zijn goedkoop voor ouders, maar kosten de overheid juist veel geld. Volgens de Rekenkamer hadden de bezuinigingen dan zelfs 410 miljard euro lager kunnen uitvallen in 2013. Tegelijk erkent de Rekenkamer dat het lastig is dit cijfer hard te maken omdat veel informatie over het gebruik van kinderopvang ontbreekt. Er is geen actueel overzicht van van het type contracten dat wordt afgesloten, de gemiddelde uurprijs per type contract en de verdeling hiervan per inkomensklasse.
Gevolgen
Zowel minister Asscher als de minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem zeggen in meer aandacht te zullen besteden aan de realisatie en gevolgen van bezuinigingen op, bijvoorbeeld, de kinderopvangtoeslag.
Lees meer over de conclusies van de Rekenkamer in de folder:
tot dat men ging snijden in de kinderopvang was er bijna geen pedagogisch medewerkster te krijgen, nu is er bijna geen werk te krijgen.
Hoezo geen gevolgen?