Channah Zwiep, trainer en ontwikkelingspsycholoog, zette in haar boek Doktertje spelen enzo, een aantal veel voorkomende vragen op een rij. Het is handig als je deze vragen voor jezelf eens beantwoordt, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Of je bespreekt de vragen eens in je team om te horen hoe jouw collega’s handelen in bepaalde situiaties:

• De achtjarige Alex wil jou op de mond zoenen en vraagt je of dit mag. Wat vertel je hem?
• Is dit anders als een tweejarige een zoen op de mond aan je geeft? Hoe reageer je daar op?
• Een meisje van 10 jaar komt je geschrokken vertellen dat ze ongesteld geworden is. Hoe reageer jij daarop?
• Bas (8) maakt heftige sekstekeningen. Hoe reageer je?
• Een peuter weigert een luier om te doen omdat hij in z’n blootje wil lopen. Wat laat je toe?
• Rutger van drie zit te eten aan tafel, maar zit ondertusssen met z’n hand in z’n spijkerbroek. Wat vind jij hiervan?
• De wc-deur is op slot en twee oudere kinderen (10+) zijn al een tijdje binnen. Wat ga je doen?

Zo zie je dat seksualiteit overal is. De hele dag door en soms zomaar van het ene op het andere moment. Welke rol seksualiteit speelt, hangt natuurlijk volledig af van de leeftijdsfase van een kind. Zo is het aanraken van een baby heel anders dan het aanraken van een tiener.

Baby’s

Voor baby’s is lichaamscontact heel belangrijk. Channah Zwiep raadt aan om lichaamsdelen, en dus ook het geslacht, bij een baby (bijvoorbeeld tijdens het verschonen) gewoon te benoemen. Dreumesen ontdekken het verschil tussen jongens en meisjes en zijn vaak erg geïnteresseerd in geslachtsdelen. Het scheelt als je geslachtsdelen gewoon benoemt in voor kinderen begrijpelijke bewoordingen.

Peuters

De peuterfase is een interessante fase omdat kinderen allerlei vragen stellen, ook over seksualiteit. Als ze willen weten waar ze vandaan komen, volstaat een kort antwoord ‘uit de buik van mama’ vaak wel. ‘Voor de meeste peuters is dit voorlopig genoeg,’ schrijft Zwiep. Het is ook de periode dat kinderen hun grenzen leren bewaken. Uiteraard respecteer je die. Als een kind geen zoen wil geven of op schoot wil kruipen, forceer je dit niet.

Kleuters

Vanaf de kleuterleeftijd beginnen kinderen te experimenteren. Faciliteer dit enigszins door verstopplekjes te creëren, natuurlijk wel zodat je ze nog in de gaten kunt houden. Kinderen moeten weten wat de grenzen zijn en wat er op de opvang wel en niet mag. En praat met kleuters over bijvoorbeeld geboorte en verliefdheid. Zij vinden het vaak prettig dat dit benoemd wordt.

6-10 jaar

Vanaf het 6e jaar begint een lastige periode. Kinderen voelen zich te groot om op schoot te zitten, maar hebben hieraan eigenlijk nog wel behoefte . Ze spelen vaak in groepjes en spelletjes kunnen soms seksueel getint zijn. Probeer hierop in te spelen door bijvoorbeeld grapjes over homo’s te gebruiken als een gesprek over discriminatie.

Tieners

Vanaf hun tiende jaar beginnen kinderen seksualiteit te ontdekken. Onderwerpen als geslachtsgemeenschap, seksueel gedrag en voorbehoedsmiddelen zijn geen taboe meer. Zwiep adviseert om het vooral positief te houden. Over de gevaren horen kinderen al vaak genoeg. Bij meiden begint het onderwerp menstruatie relevant te worden. Laat blijken dat meisjes altijd bij je terecht kunnen als ze hier vragen over hebben.

Lees veel meer over de seksuele opvoeding in het boek Doktertje spelen enzo van Channah Zwiep en bestel het boek voor € 25,95